ششم - استشهاد حضرت سجاد عليه السلام به آيه تطهير

سيد ابن طاووس در «لهوف‏» گويد: چون اسرا را در شام آوردند، همين طور مردم آنها را نظاره و تماشا مى‏كردند تا بر همين منوال آنها را آوردند در باب دمشق و آنها را پهلوى پله در مسجد دمشق همان جائى كه هميشه اسيران را در آنجا متوقف مى‏كردند توقف دادند، در اين حال پيرمردى به عيالات آن حضرت نزديك شده گفت:

الحمد لله الذى قتلكم و اهلككم و اراح البلاد عن رجالكم و امكن امير المؤمنين منكم، فقال له على بن الحسين عليهما السلام: يا شيخ هل قرات القرآن؟ قال: نعم، قال: فهل عرفت هذه الآية: «قل لا اسالكم عليه اجرا الا المودة فى القربى؟ قال الشيخ: نعم قد قرات ذلك، فقال على عليه السلام: فنحن القربى يا شيخ، فهل قرات فى بنى اسرائيل: «و آت ذا القربى حقه‏»؟ فقال الشيخ: قد قرات، فقال على بن الحسين عليهما السلام: فنحن القربى يا شيخ، فهل قرات هذه الآية:

«و اعلموا انما غنمتم من شى‏ء فان لله خمسه و للرسول و لذى القربى؟ قال: نعم، فقال له على عليه السلام: فنحن القربى يا شيخ، فهل قرات هذه الآية:

«انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت و يطهركم تطهيرا»؟ قال الشيخ: قد قرات ذلك، فقال على (ع) فنحن اهل البيت الذين خصصنا الله بآية الطهارة يا شيخ.قال الراوى: فبقى الشيخ ساكتا نادما على ما تكلم به و قال: بالله انكم هم؟ فقال على بن الحسين عليهما السلام: تالله انا لنحن هم من غير شك، و حق جدنا رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم انا

 صفحه  182

لنحن هم، فبكى الشيخ و رمى عمامته ثم رفع راسه الى السماء و قال: اللهم انا نبرا اليك من عدو آل محمد عليهم السلام من جن و انس، ثم قال: هل لى من توبة؟ فقال له: نعم ان تبت تاب الله عليك و انت معنا، فقال: انا تائب، فبلغ يزيد بن معاوية حديث الشيخ فامر به فقتل [256].

«پير مرد به اسيران آل محمد گفت: شكر و حمد اختصاص به خدائى دارد كه شما را كشت و هلاك كرد و شهرها را از شر مردان شما خلاص كرد و امير المؤمنين يزيد را بر شما چيره ساخت.در اين حال حضرت على بن الحسين زين العابدين عليهما السلام به آن شيخ گفتند: اى شيخ آيا قرآن خوانده‏اى؟ عرض كرد: بلى، حضرت فرمود: آيا اين آيه را خوانده‏اى كه خدا مى‏گويد: اى پيغمبر به مردم بگو من از شما هيچ مزد رسالت نمى‏خواهم مگر آنكه با ذوى القرباى من مودت كنيد؟ شيخ گفت: بلى اين آيه را خوانده‏ام، حضرت فرمود: ما ذوى القرباى پيغمبريم اى پيرمرد.اى شيخ آيا در سوره بنى اسرائيل اين آيه را خوانده‏اى: به ذوى القربى حق آنان را بده؟ شيخ عرض كرد: بلى خوانده‏ام، حضرت فرمود: ما نزديكان و ذوى القربى هستيم.اى شيخ آيا اين آيه را خوانده‏اى: اى مردم بدانيد كه آنچه را بهره و غنيمت مى‏بريد خمس آن اختصاص به خدا و رسول و ذوى القربى دارد؟ عرض كرد: بلى، حضرت فرمود: ما ذوى القربى و نزديكان پيغمبريم.اى شيخ آيا اين آيه را خوانده‏اى: خدا اراده كرده است كه از شما خاندان رسالت هر گونه رجس و پليدى را ببرد و پاكيزه و منزه و مقدس گرداند؟ شيخ گفت: اين آيه را خوانده‏ام، حضرت فرمود: ما اهل بيتى هستيم كه خدا ما را به آيه تطهير اختصاص داده است اى شيخ.

راوى مى‏گويد: شيخ بعد از شنيدن اين كلمات از حضرت سجاد عليه السلام متحير و ساكت و پشيمان به حال خود ماند و از آنچه گفته بود سخت در اضطراب، رو به حضرت نموده گفت: شما را به خدا سوگند شما اهل بيت پيغمبريد؟ حضرت فرمودند: به خدا سوگند ما اهل بيت پيغمبريم بدون شك، و به حق رسول خدا كه‏

 صفحه  183

جد ماست‏سوگند كه ما اهل بيت پيغمبريم.شيخ شروع كرد به گريه كردن، و عمامه خود را به زمين زد و سر خود را به آسمان نموده گفت: بار پروردگارا ما بيزاريم از دشمنان آل محمد عليهم السلام چه از جن باشند و چه از انس، و به حضرت عرض كرد: آيا من راهى به سوى توبه دارم و توبه من قبول است؟ حضرت فرمودند: بلى اگر تو به خدا بازگشت كنى خدا نيز به تو نظر عنايت و رحمت‏خواهد نمود و با ما خواهى بود.شيخ گفت: خدايا من توبه كردم.چون اين داستان را براى يزيد حكايت كردند دستور قتل او را صادر كرد و او را كشتند».

بارى اين قضيه را به همين تفصيل خوارزمى در «مقتل‏» با مختصر اختلافى در لفظ نقل مى‏كند [257].و طبرى [258] در تفسير آيه تطهير و ابن كثير [259] در تفسير اين آيه فقط همان استشهاد حضرت سجاد را به آيه تطهير براى آن پيرمرد شامى ذكر كرده‏اند.

و نيز آلوسى [260] و سيد شرف الدين [261] فقره استشهاد حضرت به آيه مودت (قل لا اسئلكم عليه اجرا الا المودة فى القربى)

را براى شيخ شامى نقل مى‏كنند، و سيد شرف الدين از طبرانى و كتاب «الصواعق المحرقة‏» نقل مى‏كند.

هفتم - استشهاد حضرت زينب عليها السلام در مجلس ابن زياد به آيه تطهير

هفتم - استشهاد حضرت زينب عليها السلام در مجلس ابن زياد به آيه تطهير

چون اسيران آل محمد عليهم السلام را داخل در مجلس عبيد الله بن زياد كردند و حضرت زينب عليها السلام را به او معرفى كردند گفت:

الحمد لله الذى فضحكم و قتلكم و اكذب احدوثتكم، فقالت زينب: الحمد لله الذى اكرمنا بنبيه محمد صلى الله عليه و آله و سلم و طهرنا من الرجس تطهيرا، انما يفتضح الفاسق و يكذب الفاجر و هو غيرنا، و الحمد لله [262].

«عبيد الله بن زياد گفت: حمد خدائى را كه شما را كشت و رسوا كرد و ادعاى باطل و دروغ شما را بر ملا ساخت.حضرت زينب عليها السلام فرمود: حمد خدائى را كه ما را به پيغمبرش محمد صلى الله عليه و آله و سلم گرامى داشت و از هر رجس و ناپاكى

 صفحه  184

‏دور كرده و پاك و پاكيزه قرار داد.جز اين نيست كه فاسق رسوا مى‏شود و فاجر دروغ مى‏گويد و او بحمد الله غير ماست‏».

و همچنين در مجلس يزيد كه خطبه خواند يزيد را بدين كلمات مورد طعن قرار داد كه:

امن العدل يابن الطلقاء تخديرك حرائرك و اماءك، و سوقك بنات رسول الله سبايا؟ قد هتكت‏ستورهن و ابديت وجوههن، تحدو بهن الاعداء من بلد الى بلد، و يستشرفهن اهل المناهل و المناقل، و يتصفح وجوههن القريب و البعيد و الدنى و الشريف، ليس معهن من رجالهن ولى و لا من حماتهن حمى، و كيف يرتجى مراقبة من لفظ فوه اكباد الازكياء، و نبت لحمه بدماء الشهداء، و كيف يستبطى‏ء فى بغضنا اهل البيت من نظر الينا بالشنف و الشنآن و الاحن و الاضغان - الخطبة [263].

زينب فرمود: «آيا از عدل و انصاف است اى فرزند آزاد شدگان كه زنان آزاد و كنيزان خود را در پس پرده محفوظ دارى ليكن دختران رسول خدا را اسيروار و آواره در ميان مردم سوق دهى؟ در حالى كه چادرهاى عصمت آنان را دريده‏اى و چهره آنان را نمايان ساخته‏اى و دشمنان، آنها را به شدت و تندى از شهر به شهر حركت دهند و مردمان بيابانى و كوهى بر حال آنها مطلع شوند و با دقت در صورت آنها بنگرند، نزديك و دور، و شريف و پست آنها را نظاره كنند و با آنها مردى نمانده كه حمايت كند، و سرپرستى نمانده كه مراقبت نمايد، و چگونه اميد نجابت مى‏رود از كسى كه جگرهاى پاكان و اولياى خدا را در دهان جويده و سپس بيرون افكنده، و گوشت او به خونهاى شهيدان روئيده است! و چگونه در بغض و عداوت با ما اهل - بيت رسول خدا كوتاهى كند كسى كه با ما به حقد و خصومت مى‏نگرد و كينه و دشمنى مى‏ورزد».

سایراستشهادات به آیه تطهیر

هشتم - استشهاد حضرت فاطمه صغرى به آيه تطهير در شهر كوفه

پس از آنكه حمد خداى را بجا آورده و مفصلا مصائب اهل بيت را شرح مى‏دهد مى‏فرمايد: و افتخر بذلك مفتخركم شعرا:

 صفحه  185

نحن قتلنا عليا و بنى على         بسيوف هندية و رماح

و سبينا نسآءهم سبى ترك         و طعناهم فاى نطاح

بفيك ايها القائل الكثكث و الاثلب، افتخرت بقتل قوم زكاهم و طهرهم و اذهب عنهم الرجس [264]؟!

مى‏فرمايد: «و در عين حال افتخار كننده‏اى از شما به شعر افتخار كرده و چنين مى‏گويد: ما على و فرزندان على را كشتيم و با شمشيرهاى هندى و نيزه‏هاى تيز نابود ساختيم، و زنان آنان را مانند زنان ترك اسير كرديم و با نيزه‏هاى خود چگونه بر آنها كوفتيم.اى گوينده اين شعر، خاك و سنگريزه بر دهانت‏باد، افتخار مى‏كنى به كشتن قومى كه خدا آنها را تزكيه نموده و مطهر و مقدس و منزه قرار داده و پليدى و آلودگى را از آنان برده است‏»؟!

نهم - استشهاد عبد الله بن عفيف ازدى است‏ به آيه تطهير

چون ابن زياد از كار كربلا و قتل و اسارت فارغ شد به مسجد آمده و خطبه خواند و گفت: شكر خدائى را كه حق را ظاهر ساخت و اهل حق را پيروز نمود و امير المؤمنين يزيد و پيروان او را يارى كرد و كذاب فرزند كذاب را كشت.

هنوز عبيد الله بن زياد از اين جمله نگذشته بود كه عبد الله بن عفيف ازدى كه از شيعيان خالص بوده و در جنگ جمل يك چشم خود را از دست داده بود و در جنگ صفين چشم ديگر خود را و در مسجد اعظم كوفه روزها را تا شب به نماز مى‏ايستاد، برخاست و گفت: اى ابن زياد تو كذاب و فرزند كذابى و آن كس كه به تو اين مسند را داده و پدرش.اى دشمن خدا اولاد پيغمبران را مى‏كشى و برفراز منبر مسلمانان به اين جملات دروغ سخن مى‏گوئى!

راوى اين حديث گويد: ابن زياد به غضب درآمد و گفت: اين سخن‏گو كيست؟ عبد الله گفت: سخن‏گو منم اى دشمن خدا، تو مى‏كشى ذريه طاهره‏اى را كه خدا هرگونه رجس و آلودگى را از آنان برده و به مقام طهارت رسانيده است، و گمان مى‏كنى كه بر دين اسلام هستى؟! و اغوثاه كجا هستند اولاد مهاجرين

 صفحه  186

و انصار؟ چرا از امير طاغى تو يعنى لعين پسر لعين (يزيد بن معاويه) كه به زبان رسول رب العالمين لعنت‏شده است انتقام نمى‏كشند؟

فقال: انا المتكلم يا عدو الله، اتقتل الذرية الطاهرة التى قد اذهب الله عنهم الرجس و تزعم انك على دين الاسلام، و اغوثاه اين اولاد المهاجرين و الانصار لا ينتقمون من طاغيتك اللعين ابن اللعين على لسان رسول رب العالمين[265]

دهم - استشهاد حضرت امام رضا عليه السلام به آيه تطهير در مقابل مامون

مرحوم صدوق ابن بابويه با سند متصل خود از ريان بن صلت از حضرت رضا عليه السلام روايت كند كه در پاسخ سئوال مامون و علماء از آن حضرت در فرق بين آل - رسول الله و بين امت، فرمودند:

فكان الوراثة للعترة الطاهرة لا لغيرهم، فقال المامون: من العترة الطاهرة؟ فقال الرضا عليه السلام: الذين وصفهم الله فى كتابه فقال جل و عز:

«انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت و يطهركم تطهيرا» - الحديث [266].

«وراثت رسول خدا اختصاص به عترت طاهره دارد و ديگران را در آن سهمى نيست.مامون گفت: عترت طاهره چه كسانند؟ حضرت رضا عليه السلام فرمود: آن كسانى كه پروردگار آنها را در كتابش وصف كرده و فرموده است: خداوند فقط اراده كرده است كه از شما خاندان رسالت هرگونه پليدى و زشتى را زدوده و به مقام قدس و طهارت برساند».

يازدهم - استشهاد سعد وقاص به آيه تطهير در مقابل معاويه

شيخ طوسى در «امالى‏» با سند متصل خود از ابن عباس روايت مى‏كند كه معاويه در ذى طوى بود و من نزد او بودم كه سعد وقاص آمد و بر او سلام كرد.

معاويه گفت: اى اهل شام اين سعد است و اين دوست على است.مردم شام سر خود را تكان داده و شروع كردند به سب امير المؤمنين عليه السلام.سعد گريه‏

 صفحه  187

كرد.معاويه گفت: چرا گريه مى‏كنى؟ سعد گفت: چرا گريه نكنم براى مردى از اصحاب رسول خدا كه مردم او را در نزد تو سب مى‏كنند و من قدرت بر تغيير اين سنت ندارم.

در على مزايائى بود كه اگر يكى از آنها در من بود از دنيا و مافيها براى من بهتر بود.

يكى از آنها اينكه: يك مرد از اهالى يمن كه مدعى بود على به او جفا كرده است‏به على گفت: شكايت تو را نزد رسول خدا خواهم برد. آن مرد بر پيغمبر وارد شد و نزد حضرت رسول اكرم راجع به امير المؤمنين صحبت كرد، حضرت فرمودند: تو را به خدائى كه كتاب را به حق بر من فرستاد و اختصاص به رسالت داده است آيا از روى غضب اين مطالب را درباره على مى‏گوئى؟ عرض كرد: بلى، حضرت فرمودند: آيا نمى‏دانى كه من نسبت‏به مؤمنين صاحب اختيار هستم و بر آنها نسبت‏به خود آنها اولويت دارم؟ عرض كرد: بلى، حضرت فرمودند: كسى كه من مولا و صاحب اختيار او هستم على مولا و صاحب اختيار اوست.

و ديگر آنكه: در روز خيبر عمر بن الخطاب را براى جنگ فرمان داد، او و تمام لشگريانش فرار كردند، حضرت رسول الله فرمودند: هر آينه رايت جنگ را به انسانى خواهم سپرد كه خدا و رسول را دوست داشته باشد، و خدا و رسول او را دوست داشته باشند، مسلمانان همه دست از جنگ برداشته و منتظر فرمان آن حضرت بودند، و على عليه السلام مبتلا به درد چشم بود، حضرت رسول او را طلبيدند و گفتند: رايت را بگير.امير المؤمنين عرض كرد: يا رسول الله مى‏بينى چشمان من چگونه درد مى‏كند، حضرت رسول اكرم با آب دهان خود به چشمهاى او ماليدند.على برخاست و علم جنگ را به دست گرفت و رفت، و خداوند فتح را به دست او قرار داد.

سوم آنكه: در بعضى از جنگها كه پيغمبر رفت على را به جاى خود گذاشت، على عرض كرد: يا رسول الله مرا با زنان و طفلان گذاردى؟ حضرت رسول فرمودند: آيا راضى نيستى كه نسبت تو با من به منزله نسبت هارون برادر موسى باشد با موسى، با اين تفاوت كه بعد از من پيغمبرى نيست؟

و چهارم آنكه: پيغمبر همه درهاى اصحاب را به مسجد بستند مگر در خانه على را.

 صفحه  188

پنجم آنكه: آيه تطهير نازل شد «انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت و يطهركم تطهيرا». پس رسول خدا على را طلبيدند و حسن و حسين و فاطمه عليهم السلام را طلبيدند فقال: اللهم هؤلاء اهلى فاذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهيرا [267].

و نسائى در «خصائص‏» از سعد درباره مناقب امير المؤمنين سه خصلت نقل مى‏كند: يكى اعطاء رايت در روز خيبر، و ديگرى حديث منزلت، و سوم آيه تطهير، و مى‏گويد كه: معاويه به سعد بن وقاص امر كرد كه على را سب كند و سعد امتناع كرد و به اين سه فضيلت على را ستود [268].

و حاكم [269] در «مستدرك‏» و طحاوى [270] و ابن جرير طبرى [271] و ابن كثير [272] در تفسير آيه تطهير از سعد وقاص روايت كرده‏اند كه

قال رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم حين نزل عليه الوحى، فاخذ عليا و ابنيه و فاطمة و ادخلهم تحت ثوبه ثم قال: هؤلاء اهلى و اهل بيتى.

«چون آيه تطهير بر پيغمبر اكرم فرود آمد دست على و دو فرزندش حسين و فاطمه را گرفت و در زير لباس خود داخل نموده عرض كرد: اينان اهل من و اهل بيت من هستند».

دوازدهم - استشهاد ابن عباس به آيه تطهير در نزد نه نفر وارد شونده

احمد حنبل با اسناد خود از ابن ميمون نقل مى‏كند كه مى‏گويد: من در نزد ابن عباس نشسته بودم كه نه نفر بر او وارد شدند. (و چون اين خبر بسيار مفصل است مرحوم سيد بحرانى مى‏فرمايد: ما همه آن را در باب غدير خم نقل كرده‏ايم، و ده خصلتى را كه ابن عباس در اين حديث‏براى امير المؤمنين نقل مى‏كند در باب حديث رايت ذكر كرده‏ايم، و لذا در اين باب كه باب آيه تطهير است‏به همان فقره از حديث كه راجع به آيه تطهير است اكتفا مى‏شود).

 صفحه  189

قال ابن عباس: و اخذ رسول الله ثوبه فوضعه على على و فاطمة و الحسن و الحسين و قال: «انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت و يطهركم تطهيرا» [273].

ابن عباس گويد: «رسول خدا لباسش را برداشت و بر سر على و فاطمه و حسن و حسين افكند و فرمود: خدا فقط اراده كرده است كه هرگونه رجسى را از شما بزدايد و شما را منزه و مقدس از جميع عيوب قرار دهد».

و طبرى در «تاريخ‏» خود بحث ابن عباس را با عمر راجع به نبوت و خلافت كه بيان مى‏كند و عمر مى‏گويد: قريش امتناع داشت از اينكه نبوت و خلافت در يك خاندان جمع شود و جواب محكم و متين ابن عباس را به او، عمر به ابن عباس مى‏گويد:

بلغنى انك تقول: انما صرفوها عنا حسدا و ظلما، فقلت: اما قولك يا امير المؤمنين ظلما فقد تبين للجاهل و الحليم، و اما قولك حسدا فان ابليس حسد آدم فنحن ولده المحسودون، فقال عمر: هيهات ابت و الله قلوبكم يا بنى هاشم الا حسدا ما يحول، و ضغنا و غشا ما يزول، فقلت: مهلا يا امير المؤمنين لا تصب قلوب قوم اذهب الله عنهم الرجس و طهرهم تطهيرا، فقال عمر: اليك عنى يابن عباس، فقلت: افعل، فلما ذهبت لاقوم استحيى منى فقال: يابن عباس مكانك فوالله انى لراع لحقك محب لما سرك، فقلت: يا امير المؤمنين ان لى عليك حقا و على كل مسلم فمن حفظه فحظه اصاب، و من اضاعه فحظه اخطا، ثم قام فمضى [274].

عمر مى‏گويد: «اى ابن عباس به من رسيده است كه تو گفتى: خلافت را از ما خاندان بنى هاشم از روى ظلم و حسد ربودند.ابن عباس در جواب گفت: اما اينكه گفتى: از روى ظلم، صحيح و مطلبى واضح است كه هر جاهل و شخص با تجربه و كاركرده‏اى مى‏فهمد.و اما اينكه گفتى: از روى حسد، بدرستى كه ابليس به آدم حسد كرد و ما فرزندان آدم نيز مورد حسد واقع شده‏ايم.عمر گفت: هيهات سوگند به خدا اى بنى هاشم در دلهاى شما حسدى است كه برنمى‏گردد و كينه و غشى است كه از بين نمى‏رود.

ابن عباس گفت: آرام باش اى عمر به دلهاى مردمى كه خداوند هرگونه‏

 صفحه  190

آلودگى و عيبى را از آنان زدوده و پاك و مطهر و مقدس نموده است چنين نسبت ناروائى مده.عمر گفت: اى ابن عباس از نزد من برخيز و دور شو، ابن عباس گفت: برمى‏خيزم، و همين كه برخاست عمر از او خجالت كشيد و گفت: اى ابن عباس برجايت‏بنشين، سوگند به خدا من مراعات حال تو را مى‏كنم و دوستدار خرسندى تو هستم.ابن عباس گفت: اى امير المؤمنين (اى عمر) من بر تو حقى دارم و بر هر مسلمان حقى دارم، اگر كسى حرف مرا شنيد و به كار بست و اندرز من در او اثر كرد خودش بهره و حظ خود را دريافت كرده است، و اگر نشنيد و به نظر بى‏اهميتى تلقى كرد خودش حظ و بهره خود را ضايع كرده است‏».

و همچنين از احمد حنبل روايت است‏با سند خود از عمرو بن ميمون:

قال: انى لجالس الى ابن عباس اذا اتاه تسعة رهط فقالوا: يابن عباس: اما ان تقوم معنا و اما ان يخلونا هؤلاء، قال: بل اقوم معكم، قال: و هو يومئذ صحيح قبل ان يعمى، قال: فابتدؤا فتحدثوا فلا ندرى ما قالوا، قال: فجاء ينفض ثوبه و يقول: اف تف وقعوا فى رجل له عشر خصال - الى قوله - و اخذ رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم ثوبه فوضعه على على و فاطمة و حسن و حسين و قال:

«انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت و يطهركم تطهيرا» [275].

عمرو بن ميمون مى‏گويد: «من در نزد ابن عباس نشسته بودم، ناگهان جماعتى كه نه نفر بودند وارد شدند و گفتند: اى ابن عباس يا با ما بيا در مكانى خلوت و يا افرادى كه در اينجا هستند بگو بروند و ما تنها با تو مذاكره داريم، ابن - عباس گفت: بلكه من با شما در جاى خلوت مى‏آيم.و در آن وقت ابن عباس نابينا نشده و چشمش صحيح بود، مى‏گويد: ابن عباس رفت و آنها با ابن عباس به صحبت و حديث مبادرت نموده مطالبى گفتند كه ما ندانستيم چه بود، اما همين كه ابن - عباس نزد ما آمد ديديم جامه خود را ميتكاند (كنايه از برائت و بيزارى گفتار آنان است) و مى‏گويد: اف و تف، اينها عيب مردى را مى‏گويند كه ده خصلت‏بى‏نظير خدا به او عنايت نموده است (آنگاه ابن عباس يكايك از آن صفات و مزايا را مى‏شمرد) تا آنكه مى‏گويد: و رسول خدا لباس خود را برداشته و بر سر او و فاطمه و حسن و

 صفحه  191

حسين انداخته و گفت: خداوند فقط اراده كرده است كه از شما خاندان رسالت هرگونه عيب و رجسى را برطرف گرداند و شما را پاك و منزه و مبرى از جميع عيوب قرار دهد».

سيزدهم - استشهاد ام سلمه به آيه تطهير

اول - استشهاد اوست‏به اين آيه در عصمت امير المؤمنين عليه السلام وقتى كه عمره همدانيه نزد او آمده و از حال امير المؤمنين بعد از شهادت آن حضرت سئوال كرد.طحاوى در كتاب «مشكل - الآثار» گفته است:

قالت عمرة الهمدانية: اتيت ام سلمة فسلمت عليها فقالت: من انت؟ فقلت: عمرة الهمدانية.فقالت عمرة: يا ام المؤمنين اخبرينى عن هذا الرجل الذى قتل بين اظهرنا فمحب و مبغض - تريد على بن ابيطالب - قالت ام سلمة: اتحبينه ام تبغضينه؟ قالت: ما احبه و لا ابغضه...قالت: فانزل الله هذه الآية «انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت و يطهركم تطهيرا» و ما فى البيت الا جبريل و رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم و على و فاطمة و الحسن و الحسين عليهم السلام، فقلت: يا رسول الله انا من اهل البيت؟ فقال: ان لك عند الله خيرا، فوددت انه قال: نعم، فكان احب الى مما تطلع الشمس و تغرب [276].

عمره همدانيه گويد: «من بر ام سلمه وارد شدم و سلام كردم.گفت: كه هستى؟ گفتم: من عمره همدانيه هستم اى ام المؤمنين، مرا از حالات اين مردى كه در ميان ما او را كشتند (مقصود على بن ابيطالب است) آگاه كن چون بعضى از مردم دوستدار او هستند و بعضى دشمن او هستند و بغض او را در دل دارند.

ام سلمه گفت: تو آيا او را دوست مى‏دارى يا دشمن؟ گفتم: نه دوست دارم و نه دشمن. (ام سلمه در اينجا مطالبى را بيان كرد كه در كتاب نوشته شده و جايش را خالى گذارده‏اند) گفت: پس در آن وقت‏خدا اين آيه را فرستاد كه: خدا فقط اراده كرده است‏شما خانواده رسالت را از هر زشتى و پليدى پاك نموده و از هر عيب و علتى مصون دارد.من عرض كردم: يا رسول الله من هم از اهل بيت هستم؟ حضرت فرمود: تو در نزد خدا صاحب درجه‏اى هستى.سوگند به خدا دوست داشتم كه پيغمبر

 صفحه  192

جواب مرا بله بدهد و مرا از اهل بيت قرار دهد، اگر چنين مى‏گفت‏براى من از تمام روى زمين و جاهائى كه آفتاب بر آن مى‏تابد بهتر بود».

دوم - استشهاد اوست‏ به اين آيه در عصمت امام حسين در وقتى كه خبر شهادت آن حضرت را آوردند.در «مسند» احمد حنبل با سلسله سند خود روايت مى‏كند از عبد الحميد بن مهران از سهل قال: قالت ام سلمة زوجة النبى صلى الله عليه و آله و سلم حين جاء نعى الحسين بن على عليهما السلام لعنت اهل العراق فقالت: قتلوه قتلهم الله، غروه و اذلوه لعنهم الله، فانى رايت رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم و قد جاءته فاطمة غدية ببرمة قد صنعت فيها عصيدة تحملها فى طبق لها حتى وضعتها بين يديه - الى ان قالت - فاجتذب كساء من تحتى خيبريا كان بساطا لنا على منامة فى المدينة فلفه رسول الله و اخذ طرفى الكساء و الوى بيده الى ربه عز و جل و قال: اللهم هؤلاء اهل بيتى، اذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهيرا [277].

سهل مى‏گويد: «چون خبر شهادت حضرت سيد الشهداء عليه السلام به مدينه رسيد، ام سلمه مردم عراق را لعنت كرد و گفت: كشتند فرزند پيغمبر را خدا بكشد آنها را، او را فريفتند و ذليل كردند خدا آنها را لعنت كند.

من در وقتى كه فاطمه عليها السلام حريره در ديگ سنگى پخته و در طبقى نهاده صبحانه براى پيغمبر آورده بود و در مقابل آن حضرت نهاد، ديدم كه رسول خدا پنج تن را با هم مجتمع نموده - و داستان كساء را بيان مى‏كند و بعد مى‏گويد - كسائى كه فراش من بود و خيبرى بود از زير پاى من كشيد همان كسائى كه فراش ما در مدينه در وقت‏خوابيدن بود، آنگاه آن را پيچيد و دو طرف آن را گرفت و بر سر آنان قرار داد و با دست‏خود به سوى خدا اشاره‏اى نمود و در دعا گفت: بار پروردگارا ايشان اهل بيت من هستند آنها را از هر عيبى مصون بدار و هر قذارت و كدورتى را از آنان برطرف گردان‏».

چهاردهم - استشهاد واثلة بن اسقع است‏به آيه تطهير

وقتى كه سر حضرت سيد الشهداء عليه السلام را به شام آوردند.

 صفحه  193

احمد حنبل با سند متصل خود از شداد بن عبد الله روايت مى‏كند كه او مى‏گويد:

سمعت واثلة بن الاسقع و قد جي‏ء براس الحسين بن على عليهما السلام، قال: فلقيه رجل من اهل الشام فاظهر سرورا فغضب واثلة و قال: و الله لا ازال احب عليا و حسنا و حسينا ابدا بعد اذ سمعت رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم فى منزل ام سلمة يقول فيهم ما قال.قال واثلة: رايتنى ذات يوم و قد جئت رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم و هو فى منزل ام سلمة قد جاء الحسن فاجلسه على فخذه اليمنى و قبله، و جاء الحسين فاجلسه على فخذه اليسرى و قبله، ثم جاءت فاطمة فاجلسها بين يديه ثم دعا بعلى فجاء ثم اردف عليهم كساء خيبريا كانى انظر اليه، ثم قال:

«انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت و يطهركم تطهيرا»،

قلت لواثلة: ما الرجس؟ فقال: الشك فى الله عز و جل [278].

قال ابو احمد العسكرى: يقال: ان الاوزاعى لم يرو فى الفضائل حديثا غير هذا، و الله اعلم [279].

شداد بن عبد الله گويد: «در وقتى كه سر حضرت امام حسين عليه السلام را آوردند، مردى از اهل شام واثلة بن اسقع را ملاقات كرد و از شهادت حضرت اظهار سرور كرد، واثله به غضب درآمد و گفت: سوگند به خدا از زمانى كه شنيدم رسول خدا در منزل ام سلمه درباره آل عبا چه گفت، پيوسته محبت على و حسن و حسين در دل من است.آنگاه واثلة تمام خصوصيات آن مجلس اصحاب كساء را بيان مى‏كند و مى‏گويد: مثل اينكه آن منظره هم الآن در مقابل نظر من است، و براى عبد الله بن شداد آيه تطهير را از زبان رسول خدا در شان پنج تن مى‏خواند.عبد الله مى‏گويد: به واثله گفتم: مراد از رجس چيست؟ گفت: شك در خداوند عز و جل‏».ابو احمد عسكرى مى‏گويد: درباره اوزاعى گفته شده است كه در فضائل غير از اين حديث چيز ديگرى نقل نكرده است، و خدا داناتر است.

ان النبى محمدا و وصيه             و ابنيه و ابنته البتول الطاهرة

 صفحه  194

اهل العباء فاننى بولائهم                 ارجو السلامة و النجا فى الآخرة[280]

يعقوب بن حميد گويد: و در اين قضيه شاعر سروده است:

بابى خمسة هم جنبوا الرجس         كراما و طهروا تطهيرا

احمد المصطفى و فاطم اعنى                و عليا و شبرا و شبيرا

من تولاهم تولاه ذو العرش             و لقاه نضرة و سرورا

و على مبغضيهم لعنة الله         و اصلاهم المليك سعيرا [281]

و محمد بن طلحه شافعى بعد از ذكر روايات نزول آيه تطهير در شان خمسه طيبه اشعار زير را ذكر نموده است:

هم العروة الوثقى لمعتصم بها         مناقبهم جاءت بوحى و انزال

مناقب فى الشورى و سورة هل اتى         و فى سورة الاحزاب يعرفها التالى

و هم اهل بيت المصطفى فودادهم             على الناس مفروص بحكم و اسجال

فضائلهم تعلو طريقة منتهى                     رواه علوا فيها بشد و ترحال [282]

تواتر احاديث در نزول آيه تطهير درباره پنج تن

بارى از مجموع اين احاديثى كه بيان شد چه از طريق عامه و چه از طريق شيعه و چه احاديثى كه ابتداء اين قضيه را بيان كرده است و شان نزول آيه تطهير را منحصرا در پنج تن عليهم السلام دانسته است و چه احاديثى كه به عنوان استشهاد و احتجاج بيان شده و رسول خدا و امير المؤمنين و حضرت فاطمه و حسنين و حضرت سجاد و زينب و فاطمه صغرى و حضرت امام رضا و سعد بن ابى وقاص و ابن عباس و ام سلمه و واثلة بن اسقع به آن استشهاد نموده و هيچ كس منكر نشده و مخالفت ننموده است استفاده مى‏شود كه حديث كساء از مسلمات و متواترات است كه بيش از هفتاد روايت كه بيشتر آنها از طريق عامه است و نزديك به چهل سند

 صفحه  195

متصل دارد در اين قضيه در كتب بزرگان [283] و مهره فن حديث و تفسير و تاريخ و كتب فضائل و مناقب با بسيارى از سندهاى صحيح و حسن و موثق ضبط و ثبت‏شده است.و براى هر كس كه فى الجمله اطلاع بر كتب اخبار داشته باشد جاى ترديد و شبهه نمى‏ماند كه اين مزيت و شرافت كه مقام عصمت است طبق اين روايات قطعيه انحصار به حضرت رسول خدا و امير المؤمنين و فاطمه و حسن و حسين عليهم السلام دارد، زيرا شواهد و قرائن قوليه و عمليه از رسول اكرم صلى الله عليه و آله و سلم به قدرى است كه هر خبير و بصيرى را بر اين امر واقف و از مرحله شك و ظن و احتمال بيرون برده او را به سر حد قطع و علم اليقين مى‏رساند.

زنان پيامبر مصداق اهل بيت نيستند

اولا - رسول خدا پنج تن را با هم جمع نموده و پهلوى هم نشانيده و دعا براى عصمت آنها نموده است نه آنكه در اطاق متفرق باشند تا شبهه آن رود كه اختصاصى به آنان ندارد بلكه فرضا اگر ديگرى هم در آنجا بود مشمول اين فضيلت مى‏شد.

ثانيا - آنكه عبا و كساى خيبرى بر سر آنها كشيده و بدين قسم آنها را در يك مرتبه متصل به هم كه جامع آنها همان بودن در زير كسا باشد قرار داده است.

و ثالثا - اين انحصار به قدرى قوى و غير قابل ترديد است كه در مكان خلوت در اطاق ام سلمه اين كساء را انداخته كه بفهماند منحصرا اين عصمت راجع به اينهاست زيرا كه چون در مكان خلوت آن حضرت اين كسا را انداختند فهميده مى‏شود كه مراد، حصر حقيقى است نسبت‏به تمام افراد حاضرين و غائبين، اما اگر مكان پرجمعيتى بود چنين محتمل بود كه در ميان جماعت‏حاضرين اين عده مخصوص گشته‏اند و نسبت‏به ديگران اين حصر فهميده نمى‏شد.

رابعا - آنكه مى‏فرمايد: اللهم ان هؤلاء اهل بيتى «خدايا اينان اهل بيت من‏اند»

يعنى اين افراد فقط اهل بيت مرا تشكيل مى‏دهند، و اگر احيانا افراد ديگرى مانند زنهاى پيغمبر يا اقوام و عشيره آن حضرت نيز جزء اهل بيت‏بودند بايد بفرمايد: هؤلاء من اهل بيتى «خدايا اين افراد زير كساء از جمله اهل بيت من هستند» نه اينكه

 صفحه  196

بگويد: اهل بيت من هستند.

خامسا - آنكه به ام سلمه فرمودند: تنحى عن اهل بيتى «از اهل بيت من دور شو»، اگر زن پيغمبر جزء اهل بيت‏بود چگونه اين جمله صحيح بود؟ بلكه خود اين عبارت مى‏رساند كه به زوجه آن حضرت عنوان اهل بيت‏باز نمى‏گردد، اهل بيت افرادى هستند جدا، و زوجه فردى است جدا غير از آنها.

سادسا - در آن مكان خلوت كه جز اين پنج تن و ام سلمه كسى نبود ام سلمه تقاضاى ورود در زير كسا را نمود و گفت: يا رسول الله من هم از اهل بيت هستم؟ حضرت فرمودند: در همان جائى كه هستى بايست قفى بمكانك، راه و روش تو خوب است، عاقبت تو به خير است و ليكن از جمله اين افراد نيستى و حق ورود در زير كساء خيبرى كه متعلق به خود توست و فرش اطاق خود توست در اطاقى كه محل سكونت اختصاصى خود توست ندارى، و او مى‏گويد: اگر رسول خدا به سئوال من جواب مثبت مى‏داد براى من از تمام نقاطى كه بر آن آفتاب بتابد بهتر بود، و حتى آنكه مى‏گويد: چون گوشه كسا را بالا زدم كه اجازه دخول از رسول خدا بگيرم حضرت رسول به شدت كسا را از دست من كشيد فاجتذبه من يدى، و فرمود: در جاى خود باش، من از تو راضى هستم و خشنودم ليكن اين مقام مقام دگرى است.

سابعا - آنكه رسول خدا يك دست‏خود را از زير كساء بيرون آورده و به طرف آسمان بلند فرموده و عرض مى‏كند كه: بار پروردگارا هر پيغمبرى اهلى دارد و اينان اهل من هستند، تا خوب نشان دهد انحصار اهل را در آنان كما آنكه در بعضى از روايات وارد شده كه يك دست‏خود را روى سر آنان گذاشت و دست ديگر را از كساء بيرون آورده و دعا نمود.

ثامنا - آنكه رسول خدا اين عمل را چند مرتبه تكرار نمود، و آنچه از روايات استفاده مى‏شود دو مرتبه در خانه ام سلمه بوده و يك بار در خانه حضرت فاطمه عليها السلام بوده است گرچه ظاهرا آيه تطهير فقط يك بار آن هم فقط در خانه ام - سلمه نازل شده است تا به واسطه تكرار اين عمل حصر اهل بيت را در افراد زير كساء بيشتر بفهماند.

تاسعا - آنكه پيوسته در مواقع نماز در خانه فاطمه و على آمده و صدا مى‏زد: الصلاة «نماز» خدا شما را رحمت كند، سلام خدا بر شما اهل بيت، و آنگاه اين آيه‏

 صفحه  197

تطهير را بر آنان قرائت مى‏نمود.اين عمل را چهل روز يا شش ماه و يا هشت ماه و يا نه ماه و در نماز صبح تا آخر عمر خود انجام مى‏دهد براى چه؟ منظور و مقصود آن حضرت از اين عمل چه بود؟ مگر يك مرتبه آيه تطهير را در شان آنها قرائت كردن كافى نبود؟ براى آنكه تمام مردم و تمام مسلمانان چه افرادى كه در مدينه هستند و چه افرادى كه در طول اين مدت از خارج به مدينه مى‏آيند همه مطلع شوند و براى ديگران نيز اين عمل آن حضرت را نقل كنند.

و عجيب است كه آن حضرت به اين ندا تنها اكتفا نمى‏فرمود بلكه با دو دست دو طرف در خانه را مى‏گرفت و آنگاه ندا مى‏فرمود: الصلاة يرحمكم الله، السلام عليكم يا اهل البيت و رحمة الله «انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت و يطهركم تطهيرا».

در صورتى كه اگر زنهاى پيغمبر جزء اهل بيت‏بودند لا اقل يك مرتبه بايد پيغمبر اين ندا را در خانه خود براى زنهاى خود بنمايد، و هيچ كس ادعا ننموده حتى بعضى از زنهاى پيغمبر كه خيلى دوست داشتند كه محترم و معزر باشند چنين دعوائى ننموده‏اند و در هيچ روايت نيامده و در هيچ كتابى ديده نشده است، بلكه خود عائشه كه يكى از راويان اين حديث است‏خود معترف است كه اين آيه در شان رسول خدا و على و فاطمه و حسن و حسين عليهم السلام است، و بعد از رحلت‏حضرت رسول اكرم نيز هيچ ديده نشده كه يكى از زنهاى آن حضرت خود را جزء اهل بيت‏بداند و يا به آيه تطهير در شان خود استشهاد كند، و نيز ديده نشده است كه يكى از صحابه يا تابعين زنهاى رسول خدا را جزء اهل بيت‏بدانند و به آيه تطهير در شان آنها استشهاد كنند.

حتى آنكه عائشه وقتى كه براى جنگ با امير المؤمنين به بصره حركت كرد با معيت طلحه و زبير و محمد بن طلحه و عبد الله بن زبير و مروان حكم، و دوازده هزار نفر از اصحاب رسول خدا و غيره را با خود به بصره برد، كاغذها به بزرگان بلاد از اصحاب رسول خدا و غير اصحاب نوشت و آنها را به يارى خود دعوت كرد و در آن نامه‏ها القاب خاصى براى خود مى‏نويسد مانند حبيبة رسول الله يا ام المؤمنين، ولى ابدا اسمى و رسمى از عنوان اهل بيت‏بر خود نمى‏گذارد و نمى‏تواند بگذارد، و هيچ ديده نشده كه به آيه تطهير در شان خود استدلال كند با آنكه در آن مواقف عجيب و مواقع خطير لازم بلكه ضرورى بود براى جلب مردم و دفاع از جرم خود به كوچك‏ترين

 صفحه  198

چيزى كه در او شائبه فضيلت و مزيتى است متشبث گردد.

از همه اينها گذشته مى‏بينيم در حضور معاندين مانند معاويه و امثال او چون شان نزول آيه تطهير را فقط درباره پنج تن حكايت مى‏كنند انكار ننموده‏اند [284].

تفسير آيه شريفه تطهير

بارى تا به حال آنچه گفته شد، راجع به شان نزول آيه و بيان روايات وارده در اين باب بود، اينك بايد به تفسير آيه شريفه و مفاد و مفهوم آن عطف توجه كنيم:

انما يريد الله... انما از حروف حصر است‏بلكه در نزد اهل ادب از عربيت از ساير ادوات حصر قوى‏تر است، و مفادش حصر اراده خدا در عصمت اهل بيت است.چون اولا - حصر اراده خدا را در ضمير كم مى‏نمايد ليذهب عنكم ليكن اهل - البيت كه منصوب است چه بنابر باب اختصاص بوده باشد يا از باب مدح يا از باب ندا يعنى اخص اهل البيت‏يا امدح اهل البيت‏يا يا اهل البيت در هر صورت مفسر و مبين ضمير عنكم است و در نتيجه حصر اراده خدا در عصمت اهل بيت‏خواهد شد.

و اين حصر در واقع به دو حصر تجزيه و قسمت مى‏شود: اول - حصر اراده خدا در عصمت، كه همان از بين بردن رجس و طاهر كردن بوده باشد و مفادش اين مى‏شود كه خدا غير از اراده عصمت اراده ديگرى درباره اهل بيت ندارد.

دوم - حصر اراده خدا در عصمت‏خصوص اهل بيت و مفادش اين مى‏شود كه خدا اراده عصمت در غير اهل بيت ندارد، مثل آنكه كسى بگويد: من به خانه شما نيامدم مگر براى زيارت شما كه اولا مى‏فهماند براى زيارت آمده و مقصودى ديگر نداشته است و ثانيا مى‏فهماند كه فقط براى زيارت شما آمده نه زيارت شما و افراد ديگر.و البته استفاده دو حصر مستقلا از يكى از اداة حصر مشكل است ليكن بدين

 صفحه  199

قسم كه بيان شد يك حصر است كه به دو حصر تجزيه و تقسيم مى‏گردد.و اين اراده خدا اراده تكوينى اوست نه اراده تشريعى كه عبارت از حكم و قانون و امر و نهى بوده باشد، چون معلوم است كه اينها اختصاص به اهل بيت ندارد بلكه جميع امت‏بلكه جميع بشر در اين اراده مساوى هستند، و چون اراده پروردگار بلكه هر اراده‏اى خواه تكوينى و خواه تشريعى از مراد تخلف نمى‏كند، منتهى در تشريع، مراد جعل حكم است و در تكوين مراد، عين وقوع در عالم كون و خارج است، بنابراين اراده عصمت - خدا عين تحقق عصمت و واقعيت عصمت درباره آنهاست،

انما امره اذا اراد شيئا ان يقول له كن فيكون [285].

و به بيان ديگر اراده خدا علت پيدايش موجودات است و علت از معلول تخلف نمى‏پذيرد، بنابر اين اراده عصمت مستلزم تحقق عصمت است.و مراد از رجس [286] قذارت است و چيز قذر چيزى را گويند كه طبع از آن متنفر و نفس از آن‏

 صفحه  200

مشمئز مى‏گردد، و در فارسى كثافت و آلودگى و پليدى را گويند.گاهى از اوقات اين پليدى به حسب ظاهر است مانند پليدى خوك در قول خداوند عز و جل كه مى‏فرمايد:

او لحم خنزير فانه رجس (سوره انعام 6- آيه 145)،

و گاهى از اوقات به حسب باطن است و آن همان كثافات معنوى است مانند كفر و شرك و شك به خداوند عز و جل و كردار ناشايسته و اخلاق ناپسنديده چنانكه فرمايد:

و اما الذين فى قلوبهم مرض فزادتهم رجسا الى رجسهم و ماتوا و هم كافرون [287].

«و اما آن كسانى كه در دلهاى آنان مرض است نزول سوره قرآن موجب زيادى كثافت نفس و پليدى روان آنها مى‏گردد و پليدى تازه بر روى پليدى سابق نفس آنان وارد مى‏كند و در حال كفر جان مى‏دهند».

عصمت اهل بيت عاليترين درجه عصمت است

و على اى حال اين پليدى معنوى يك نوع اثر شعورى و ادراك نفسانى از تعلق قلب است‏به اعتقاد باطل و يا عمل زشت و قبيح، چون اصل معنى رجس و حقيقت ريشه و ماده آن همان تزلزل و اضطراب و حركت و نوسان است و تمام اعتقادهاى باطل و يا اعمال قبيحه از اضطراب نفس و عدم اطمينان سرچشمه مى‏گيرد، بنابر اين از بين بردن رجس، از بين بردن اضطراب و نوسان روحى و شك و ترديد و در نتيجه از بين بردن اعتقادات باطل و اخلاق زشت و ملكات رديه و پست و بالاخره اعمال ناپسند و ناشايسته خواهد بود.و چون طهارت در مقابل قذارت، و تطهير اهل بيت ملازم با زدوده شدن كثافات روحى و اخلاقى و گناه است، بنابر اين با جمله و يطهركم تطهيرا مى‏رساند كه هر صفت نيك و هر ملكه نيكو و هر عقيده پاك و هر كردار پسنديده جايگزين آن مراتب از قذارت خواهد شد، يعنى به جاى شك، ملكه يقين و اطمينان، و به جاى بخل و حسد و حقد و كينه و شخصيت‏طلبى و جاه‏پرستى و مال اندوزى و رياست طلبى، ملكه انفاق و ايثار و گذشت و عفو و اغماض و خداپرستى و خدا دوستى و ذل عبوديت در مقابل عظمت‏حضرت رب الارباب خواهد نشست، و آن همان ملكه عصمت است كه از آيه استفاده مى‏شود.

بنابراين چون به اراده الهيه نفس اهل بيت منزه و مبراى از هرگونه عيب و كدورت معنوى شده است ملكات و اخلاق آنها كه قواى نفس محسوب مى‏شوند به دنبال طهارت نفس نيز پاك و منزه خواهد بود و به دنبال ملكات و اخلاق، اعمال آنها كه زائيده شده اخلاق و ملكات و نيات آنهاست صالح و پسنديده خواهد بود، بنابراين‏

 صفحه  201

از اهل بيت معصيت‏سر نمى‏زند به علت آنكه نيت معصيت نمى‏كنند، و نيت معصيت نمى‏كنند چون ميل و اشتهاى به گناه را ندارند، و ميل و اشتهاى به گناه را ندارند چون در نفس آنان نقطه تاريك و سياهى يا خط آلوده و كثيفى نيست تا به پيرو آن، اين ميل و اشتهائى كه حكم طفل متولد از قواى نفسانيه را دارد پيدا شود.

و چون اين آيه مباركه ذهاب رجس را از نفوس آنان مى‏رساند، بنابراين از همه مراتب وجودى آنان كه تابع و پيرو نفس آنان است ذهاب رجس خواهد شد.

و اين عاليترين درجه عصمت است، يعنى عصمت در سر و عصمت در نفس و عصمت در قواى خياليه و وهميه و عصمت در افعال خارجيه، عصمكم الله من الزلل و آمنكم من الفتن و طهركم من الدنس و اذهب عنكم الرجس و طهركم تطهيرا [288].

و از همين جا مى‏توان استدلال بر امامت امير المؤمنين عليه السلام نمود چون خود آن حضرت مدعى خلافت‏بعد از رسول اكرم بودند و حضرت امام حسن و امام حسين عليهما السلام نيز مدعى خلافت آن حضرت بودند و نيز حضرت زهراء عليها السلام به امامت آنها قائل بودند و چون اين چهار نفر از اهل بيت هستند و به مقتضاى آيه كريمه، معصوم‏اند و معصوم دروغ نمى‏گويد چون دروغ رجس است، بنابر اين بالاستلزام امامت آن حضرت ثابت است، و از اين استدلال براى عامه كه منكر امامت آن حضرت‏اند راه گريزى نيست.

و مى‏توان استدلال بر غصب فدك نمود چون حضرت صديقه عليها السلام به مقتضاى اين آيه معصوم است و معصوم دروغ نمى‏گويد و مال مردم را نمى‏برد، اگر فدك مال مسلمانان بود چگونه معصوم ادعاى ملكيت آنرا براى خود مى‏نمايد؟!

مرحوم سيد شرف الدين (ره) گويد: نبهانى در اول كتاب خود بنام «الشرف - المؤبد» آيه تطهير را ذكر كرده و سپس گويد: جماعتى از اعلام (عامه) از اين آيه استفاده عصمت‏براى اهل بيت عليهم السلام نموده‏اند، و اينك ما عين الفاظ او را بيان مى‏كنيم.