حسد ابن‌ تيميّه‌ ، بر علاّمۀ حلّي‌ رضوان‌ الله‌ عليه‌

آنگاه از علامه به نام رافضى نام مى‏برد، و يكايك جملات او را از «منهاج الكرامة‏» نقل مى‏كند و مى‏تازد، و مى‏گويد: دروغ است، كذب است و حتى داستان غدير را صريحا انكار مى‏كند و مى‏گويد: صحنه و ساختگى روافض است.در اينجا بايد به او گفت: اى مرد حسود و عنود!

اين جهان پر آفتاب و نور و ماه         تو بخفته سر فرو برده به چاه

كه اگر حق است پس كو روشنى         سر بر آر از چاه و بنگر اى دنى

جمله عالم شرق و غرب آن نور يافت         تا تو در چاهى نخواهد بر تو تافت

و از آيات قرآن و احاديث‏خود كه نه سند دارد، و نه لفظ آنها دلالت‏بر معناى مراد دارد، شاهد مى‏آورد.و فقط مى‏گويد: چون سلف صالح: خلفاى سه گانه با رسول خدا بوده‏اند، و از اموال خود داده‏اند، ما هيچگونه حق اعتراضى بر آنها نداريم، و سربسته و دربسته همه آنها صالح و عادل و سادات اين امت هستند.

نتيجه تكذيب حق و حقيقت و پاگذاردن روى مسلمات و ضروريات بر اساس تعصب جاهلى و حميت جاهلى، تكذيب خدا و رسول خدا و ولايت‏خداست.و اينجاست كه اين آيات مباركه خوب معناى خود را نشان مى‏دهد:

قل هل ننبئكم بالاخسرين اعمالا - الذين ضل سعيهم فى الحيوة الدنيا

و هم يحسبون انهم يحسنون صنعا - اولئك الذين كفروا بآيات ربهم و لقائه فحبطت اعمالهم فلا نقيم لهم يوم القيمة وزنا - ذلك جزآؤهم جهنم بما كفروا و اتخذوا آياتى و رسلى هزوا. [1]

«بگو (اى پيغمبر) آيا ما شما را آگاه كنيم به آن كسانيكه اعمالشان از همه مردم زيان‏بارتر است؟ ! آنان كسانى هستند كه كوشش و سعى آنها در حيات پست و زندگى بهيمى و شهوى و شيطانى ضايع شده، و آنها چنين مى‏پندارند كه كار خوبى انجام مى‏دهند. ايشانند آن كسانيكه به آيات پروردگارشان و به لقاء و ديدار خدايشان كفر ورزيده، و انكار كرده، و بنابراين تمام اعمالشان نابود و حبط و نيست مى‏شود، و ما براى آنان در روز بازپسين ميزان عملى، برپا نمى‏كنيم.اينست پاداش آنان كه جهنم است در ازاى كفرى كه ورزيده و انكارى كه نموده‏اند، و آيات و نشانه‏هاى مرا و فرستادگان مرا به باد مسخره گرفته‏اند» .

عقائد وهابيه كه حنبلى مذهب هستند، از اين تيميه گرفته شده، و تمام بدعت‏هائى را كه امروز مشاهده مى‏كنيد، از جمود و خشكى، و عدم رحم و مروت، و نداشتن عقل صحيح، و منطق تام، همه از مكتب ابن تيميه است.

شما با يكنفر وهابى نمى‏توانيد بحث كنيد! زيرا مجال بحث نمى‏دهد.و همينكه زبان باز مى‏كند چماق تكفير و شرك را مى‏كشد، و مى‏گويد: شما اصلا مسلمان نيستيد! اسلام بياوريد، تا ما با شما بحث كنيم، و بدين طريق اذهان عوام خود را محجوب، و زبان آنها را لجام مى‏زنند.مى‏گويند، اسلام فقط وهابيت است، اول شما وهابى بشويد، و سپس ما با شما بحث مى‏كنيم! تماشا كنيد! چگونه مصادره مى‏كنند، و دور محال را عملا ممكن مى‏شمرند، يعنى منطق و بحث، غلط است، آنچه هست‏شلاق است.اف لكم! !

مى‏گويند: چرا بر خاك و تربت‏سجده مى‏كنيد؟ چرا در نمازها قنوت مى‏خوانيد؟ ! چرا در اذان حى على خير العمل مى‏گوئيد؟ ! ما مى‏گوئيم: چرا شما بر خاك و تربت‏سجده نمى‏كنيد؟ چرا قنوت نمى‏گيريد؟ ! چرا حى على خير العمل

‏نمى‏گوئيد؟ !

اينها مسائل فقهيه است، و هر كس تابع كليات و اصول مذهب خود اوست، چرا نزاع با ما را در اين امور قرار مى‏دهيد؟ در مسائل فقهيه، هميشه بين فقهآء اختلاف راى بوده است.در بين مذاهب اربعه تسنن اختلاف راى نيز فراوان است.

و ما اصولا بحث در اين امور نداريم.پس از ثبوت مذهب، هر كس تابع فقيه متخصص در مذهب اوست.و البته بر اساس اصول مسلمه همان مذهب بايد تمشى نمود.

خشمگين شد، خشم شديدى و از او دورى گزيد، و با او سخن نگفت، تا در حال خشم و غضب بر او از دنيا رفت) . [2]

و از طرفى ديگر ائمه حديث و بزرگان شما همچنين مانند كتاب الجمع بين الصحيحين حميدى روايت مى‏كنند كه رسول خدا فرمود: فاطمة بضعة منى يؤذينى من آذاها (فاطمه پاره گوشت من است، اذيت مى‏كند مرا هر كس او را اذيت كند) .

شيعيان اين دو حديث را مى‏گيرند، و صغرى و كبراى شكل اول قياس برهانى قرار مى‏دهند، و مى‏گويند:

ابو بكر آذى فاطمة عليها السلام، و من آذى فاطمة آذى رسول الله.

(ابو بكر، فاطمه را اذيت كرد، و هر كس فاطمه را اذيت كند، رسول خدا را اذيت كرده است) و نتيجه گرفته مى‏شود كه: ابو بكر آذى رسول الله (ابو بكر

رسول خدا را اذيت كرده است) .

و چون در قرآن كريم وارد است:

ان الذين يؤذون الله و رسوله لعنهم الله فى الدنيا و الآخرة و اعد لهم عذابا مهينا

(آيه 57، از سوره 33: احزاب) .

«آنانكه خدا و رسول خدا را اذيت كنند، خداوند آنها را در دنيا و در آخرت لعنت مى‏كند، و براى آنان عذاب پست كننده و خوارى‏آفرين مهيا مى‏نمايد» .

فعليهذا مفاد آيه قرآن، كبراى قياس ديگرى مى‏شود، كه صغراى آن استنتاج شده بود:

ابو بكر آذى رسول الله، و من آذى رسول الله لعنه الله فى الدنيا و الآخرة و اعد له عذابا مهينا.

«ابو بكر رسول خدا را اذيت كرد، و هر كس رسول خدا را اذيت كند، خداوند در دنيا و آخرت او را لعنت مى‏فرستد، و عذاب پست و ذلت‏بار براى او آماده مى‏سازد.»

بنابراين ابو بكر به نص صريح قرآن، مورد دورباش از رحمت، و مورد لعنت و نفرين خداوند است.

‏خودشان بوده‏اند، آمده‏اند و رفته‏اند، و هر كدام نامه عملى جداگانه دارند، و خداوند به حساب آنها رسيدگى خواهد نمود، به ما چه مربوط وقت‏خود را و عمر خود را صرف كنيم، تا از پرونده شخصى كه در چهارده قرن در پيش مى‏زيسته است پرده‏بردارى كنيم؟ ! ولى سخن در اينجاست، كه اگر بنا بشود: ما اعمال، و رفتار، و خطبه‏ها، و قوانين، و دستورات آنها را سرمشق خود گرفته، و بدان عمل كنيم، و به سنت آنها رفتار نماييم، باز هم مى‏شود گفت: تحقيق و تفحص لازم نيست؟ تجسس موجب اتلاف عمر است؟ يا نه، بايد نه يك عمر بلكه عمرها صرف شود، تا از روى يك لغزش تا چه رسد لغزش‏ها، و خطاها، و خيانت‏ها، و جنايت‏هاى آنان پرده برداشت، و صريحا اعلام كرد كه: اين پيشوايان مقدس مآب قابل امامت و خلافت نيستند، و اسوه و الگوى عمل و اخلاق و عقائد مردم قرار نمى‏گيرند.

ابن تيميه، چون مى‏بيند كه اين روايات بسيارى كه در كتب معتبره عامه همچون تفسير ثعلبى و تفسير ابو السعود و غيرهما از آن صحابه جليل القدر: حذيفة بن يمان، و از سفيان بن عيينه كه پيشوائى او در حديث و تفسير و وثاقت او در نزد عامه جاى ترديد نيست در شان نزول آيه سال سائل، آمده است، اگر بنا بشود مهر قبولى بخورد، پايه و اساس خلافت ابو بكر و عمر را مى‏زند، زيرا در اين روايات وارد است كه آن منكر سائل به پيامبر پرخاش نموده و گفت: اين همه تكاليف كه بما نمودى، بس نبود، تا آنكه زير دو بازوى پسر عمويت را گرفتى! و بر ما امير و سپهسالار كردى؟ ! اين از جانب خودت بود، و يا از جانب خدا؟ !

اين روايات صراحة مى‏رساند كه مراد از مولى در حديث من كنت مولاه فعلى مولاه سپهسالارى و امامت و خلافت و تدبير امور عامه است، و سنى‏ها ولايت را به اين معنى، معنى نمى‏كنند، تا با وجود و تسليم حديث غدير، از اعتراف به مفاد و معناى واقعى آن خوددارى كنند.سنى‏ها مى‏گويند، عمر و ابو بكر هم حديث غدير را شنيدند، و به على بن ابيطالب تهنيت گفتند، و بخ بخ سر دادند، و ليكن اگر معناى ولايت، امامت‏بود، خود آنها مخالفت نمى‏كردند، پس معناى مولى امام نيست.ناصر و پسر عمو و دوستدار و نظائرهاست.

و ليكن در حديث‏ سال سائل، حارث بن نعمان فهرى، اعتراضش به رسول خدا بر اساس فهميدن امامت و خلافت است، زيرا كه خودش از من كنت مولاه امامت فهميده است.فلهذا ابن تيميه متعصب، بهر درى كه بزند، بايد اين را انكار كند، و گرنه پايه‏هاى مذهبش شكست‏خورده و فرو خواهد ريخت.

و لله الحمد ريخته شده، و با بحث‏هاى علماء راستين، و پاسداران تشيع، ديگر براى مكتب و مذهب او و همكارانش، آبروئى نمانده است.

ابن تيميه، به اين حديث چند اشكال مى‏كند.اول آنكه: اصل اين نسبت، كذب و افتراء است، و اتفاق علماء بر اينكه اين آيه در شان على بن ابيطالب نازل شده است، كذب بزرگتر و افتراء مهمترى است، زيرا كه يكنفر از علمائى كه مى‏فهمند چه مى‏گويند، اين حديث را روايت نكرده است.

جواب: نسبت كذب به اين حديث، كذب محض و افتراء است، و اينكه يكنفر از علمائى كه سخن خود را مى‏فهمند، روايت نكرده است، كذب بزرگتر و افتراء مهمترى است.

أعيان‌ عُلماءِ عامّه‌ ، آيۀ سَأل‌ سَائلٌ را دربارۀ منكر علي‌ آورده‌اند

آيا امثال ابو عبيده هروى، ثعلبى، ابو بكر نقاش، سفيان بن عيينه، قزوينى، قرطبى، حاكم حسكانى، سمهودى، ابن صباغ مالكى، تا برسد نصاب به سى نفر از بزرگان و اعلام عامه كه اين حديث را در كتب تفسير و حديث و تاريخ خود آورده‏اند، آنقدر نفهم و بى‏مقدار هستند كه كلام خود را نمى‏فهمند، و ايراد اين حديث را در كتب خود از باب نقل هذيان و پريشان‏گوئى آورده‏اند؟ ! و يا از باب رمان‏سرائى، و افسانه‏سازى؟ !

در جائيكه خود ابن تيميه، اين اعلام را ارباب علم و حديث مى‏شناسد، نسبت جهل و نفهمى به آنها دادن، نسبت جهل و نادانى به خود دادن است.امضاء و اعتراف بر حسد و كينه و بغض است.

و ليكن در حديث ساًل سائل ، حارث بن نعمان قهري ، اعتراضش به رسول خدا بر اساس فهميدن امامت و خلافت است ، زيرا كه خودش از من كنت مولاه امامت فهميده است . فلهذا اين تيميه متعصب ، به هر دري كه بزند ، بايد اين را انكار كند ، وگرنه پايه‌هاك مذهبش شكست خورده و فرو خواهد ريخت .

ولله الحمد ريخته شده ، و با بحث هاك علماء راستين و پاسداران تشيع ، ديگر براي مكتب و مذهب او و همكارانش ، آبروئي نمانده است .

ابن تيميه ، به اين حديث چندان اشكال می‌كند . اول آنكه : اصل اين نسبت ، كذب و افتراء است ، و اتفاق علماء بر اينكه اين آيه در شاًن علي بن ابيطالب نازل شده است ، كذب بزرگتر و افتراء مهمتري است ، زيرا كه يكنفر از علمائي كه می‌فهمند چه می‌گويند ، اين حديث را روايت نكرده است .

جواب : نسبت كذب به اين حديث ، كذب محض و افتراء است ، و اينكه يكنفر از علمائي كه سخن خود را می‌فهمند ، روايت نكرده است ، كذب بزرگتر و افتراء مهمتري است.

آيا امثال ابوعبيده هروي ، ثعلبي ، ابوبكر نقاش ، سفيان بن عيينه ، قزويني ، قرطبي ، حاكم حسكاني ، سمهودي ، ابن صباع مالكي ، تا برسد نصاب به سي نفر از بزرگان و اعلام عامه كه اين حديث را دركتب تفسير و حديث و تاريخ خود آورده‌اند ، آنقدر نفهم و بی‌مقدار هستند كه كلام خود را نمي فهمند ، و ايراد اين حديث را در كتب خود از باب نقل هذيان و پريشان گوئي آورده‌اند ؟! و يا از باب رمان سرائي و افسانه سازي ؟!

بزرگوارترين اين دو دسته همان قريش بطاح هستند. و مراد از دو اخشب مكه ، دو ككوه ابوقبيس ، و كوه مقابل آن است .

و در عبارت ارباب انساب چنين آمده است كه : قريش اباطح و قريش بطاح ، چكيده و جوهره و حقيقت خالص قريش هستند كه در بطحاء مكه زيست می‌كنند ، و در آن محل منزل گرفته و فرود آمده‌اند و در مقابل آنها قريش ظواهر آنانند كه در بطحاء ، اتساع محل و زندگي براي ايشان نبوده ، و به ناچار در خارج از بطحاء زيست كرده‌اند . 1

1ـ وليد مرا به امر به مهم و بزرگي تهديد می‌كند ، من به او گفتم من پسر ابوطالب هستم .

2ـ من پسر آن كسي هستم كه به انتساب دو ابطح تعظيم و تشريف شده است ، و از نياكان من : غَالِبْ ، به بيت الله الحرام نيز انتساب دارد ، و به همين جهت معظم و مكرر است .

و ميبدي در شرح اين ابيات گويد : مراد از دو ابطح در گفتار آنحضرت ، ابطح مكه و ابطح مدينه است .1

و بخاري و مسلم ، از عبدالله بن عمر روايت كرده‌اند كه : إنَّ رَسُولَ اللَهِ أنَاخَ بِالْبَطْحَاءِ بِذِي الْحُلَيْفَهِ فَصَلَّي بِهَا.2

(( رسول خدا صلي الله عليه و آله در بَطْحآءِ كه در ذُوالحُلَيْفه بود ، شتر خود را خوابانيد ودر آنجا نماز گزارد. )) و معلوم است كه ذوالخليفه در نزديكي مدينه است.

و نيز در حديث غذير ، از طريق حذيفه بن اسيد ، و عامر بن ليلي آمده است كه : چون رسول خدا از حجه الوداع مراجعت می‌كرد ـ و غير از آن حجي از مدينه به جاي نياورده بود ـ آمد تا به جُحْفَه رسيد و در بَطْحآءْ نهي فرمود كه در زير آن درختان نزديك بهم كسي منزل نكند و در آنجا به خطبه برخاست.3

و سيد حميري در قصيده عينيه خود كه وصف حوض كوثر اميرالمومنين را درروز قيامت می‌كند از جمله می‌ گويد :

بَطْحآءُ مِسْكٌ وَ حَافَاتُهُ         يَهْتَزُّ مِنْهَا مونقٌ مُونِعُ

(( ته حوض كوثر از مشك مفروش است ، و در جوانب آن درخت هاك دلفريب و زيبا و با ميوه‌هاك رسيده در اهتزاز است. )) 4

جواب آنست كه او در أبْطَح مَكّه كشته نشد. چون ابطح مكه در مشرق مكه است كه او را وادي محصب گويند و قريب به مني است. بلكه او را با جميع خاندان و همراهان او ، در وادي فخ ، هادي عباسي ( نواده منصور دوانقي ) از دم تيغ گذرانيد ، فلهذا او را شهيد فتخ گويند.

جهت كه دو بار نازل شده است آنرا سوره المثاني خوانند.(1)و همانند بسم الله الرحمن الرحيم كه در ابتداي هر سوره آمده است و به اجماع امت ، جزء هر سوره است و همچنين آيات ديگري همانند ابتداي سوره روم(2) ، و آيه استغفار : ماَ كَانَ لِلنَّبيَّ وَ الَّذيِنَ آمَنُوا أنْ يَسَتْغَفْرُوا لِلمُشْرِكينَ3 و آيه أقِمِ الصَّلَوهَ طَرَفَيِ النَّهَارِ و زُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ إنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ ،[3] و آيه ألَيْسَ اللَهُ بِكَافٍ عَبْدَهُ[4] و غيرها كه علما، از خاصه و عامه در تفسير اين آيات ، تصريح به تكرر نزول آنها نموده‌اند ، و سيوطي در (( اتقان )) ، باب يازدهم را اختصاص به آيات مكرره داده است.

شده باشد ، و سپس بنا بر توقيف ، بر آيات نازل شده قبل از آن قرار گرفته ، و نام سوره نيز از آن گرفته شده باشد ، و اگر چه ما مصلحت و حكمت اين قرارداد توقيفي را ندانيم ، همچنانكه در اكثر موارد ترتيب در قرآن كريم چنين علمي را نداريم.

اشكال چهارم : آيه شريفه : وَ إذْ قَالُوا اللَّهُمَّ إنْ كَانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَامْطِرْ عَلَيْنَا حِجَارَهً مِنَ السَّمَآءِ در سوره انفال است ، و به اتفاق اهل تفسير ، بعد از واقعه جنگ بدر نازل شده است ، و سالهايي قبل از واقعه غدير بوده است. و اهل تفسير اتفاق دارند بر اينكه : آن آيه به سبب گفتار مشركين ، مانند ابوجهل و امثال او به پيغمبر صلي الله عليه و آله ، قبل از هجرت بوده است. و اين آيه به جهت تذكر دادن خدا رسولش را به گفتار هاي سابق آنهاست. يعني به يادآور گفتارشان را كه چنين و چنان می‌گفتند : قوله تعالي وَ إِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ[5] ، وَإِذْ غَدَوْتَ مِنْ أَهْلِكَ [6]و نحوها. يعني (( به يادآور زماني را كه خداوند به فرشتگان گفت : و به ياد آور زماني را كه از نزد اهل خودت چاشتگاهان كوچك كردي )) !

و از اين تذكار استفاده می‌شود كه زماني گفتار مشركان قبل از نزول اين آيه وَ إذْقَالُوا اللَّهُمَّ بوده است.

جواب : ابن تيميه مسكين [7]پنداشته است ، و يا خود را به پندار زده است كه

اين روايات بيان اين را می‌كند كه حارث بن نعمان و يا جابربن نضربن حارث كه چنين دعائي را كرده ، و نزول سنگ باران را از آسمان و يا عذاب اليم را خواسته‌اند ، نزول آيه وَ إذْقَالُوا اللَّهُمَّ در همان روز بوده است. و ما در هيچ يك از اين روايات چنين مطلبي را پيدا نمي كنيم.

فرض كن كه اين آيات بعد از جنگ بدر ، نازل شده باشد و راجع به قضاياي مشركين قبل از هجرت هم باشد ، چه اشكال دارد كه : اين مرد منكر ولايت ، آن را در آن روزي كه به نزد رسول الله آمده است ، در غالب دعا ريخته ، و خود ، عين آن عبارات و آيه نازل شده را از خداوند خواسته باشد ؟

مگر دعا كردن طبق آيه نازل شده‌ای ، و يا طبق دعاي وارد شده در قرآن كريم ، از نقطه نظر تكوين و امكان تنطق به آن ، منع طبيعي دارد ؟ و عليهذا اين مرد منكر ولايت ، كفر خود را به اين كلمات اظهار كرده است ، همچنان كه مشركين قبل از هجرت در مكه به همين كلمات الحاد و كفر خود را اظهار نموده‌اند.

از همه اينها گذشته ، چه اشكال دارد كه : اين آيه كه در سوره انفال است ، و قبل از سوره مائده كه در آخر عمر رسول خدا ، به چند سال نازل شده است [8] در وقت تاليف قرآن در زمره آيات نازله قبل از آن قرار داده شده باشد. همچنان كه آيات ربا[9]و آيه و اتَّقُوا يَوْماً تُرْجَعُونَ فِيهِ إلَي اللَهِ [10] كه آخرين آيات نازل شده بر پيغمبر است ، در سوره بقره قرار داده شده است ، و سوره بقره در اوايل هجرت ، آمده است و تا زمان آخر عمر پيامبر ، چندين سال فاصله دارد.

آيۀ : وَ إِذْ قَالُوا اللَّهُمَّ نمي‌تواند گفتار يك‌ بت‌ پرست‌ باشد

از اين هم بگذريم ، اين گفتار او كه وَ إذْقَالُوا اللَّهُمَّ إنْ كَانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ تذكار و حكايت كلام مشركان قبل از هجرت است ، كلامي بدون دليل است ، و بياني بدون حجت است ، اگر دليل و حجت بر خلاف آن نباشد. زيرا كه

شخص عارف به اسلوب كلام ، شك و ترديدي ندارد كه اين گفتار :

اللَّهُمَّ إنْ كَانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأمْطِرْ عَلَيْنَا حِجَارَهً مِنَ السَّمَآءِ أوِائْتِنَا بِعَذَابٍ أليمٍ ، گفتار يك مرد مشرك و بت پرستي كه خدا را مسخره می‌كند و به حق لبخند می‌زند ، نيست. زيرا كه می‌گويد : اللهم بار پرودگار من ، ان كان هذا هوا الحق من عندك اگر اين امر حق است ، از ناحيه تو ! و در اين عبارت كه اسم اشاره آورده است ، و سپس با ضمير منفصل تاكيد نموده است ، و پس از آن الحق را با ال ذكر كرده ، و با ضمير خطاب من عندك آورده است، به هيچ وجه گفتار شخص مشرك نيست ، بلكه كلام كسي است كه به مقام ربوبيت اذعان دارد و در گفتار كسي كه مطلبي آورده و می‌گويد: آن مطلب حق است و بس ،‌ و منسوب به خداست و بس ، توقف و شك دارد ، و نمي تواند آن را تحمل كند ، و از آن بيزار بوده و دعاي مرگ و نابودي براي خود می‌كند ، و از زندگي ملول و گريزان است.

اشكال پنجم :كفار قريش چون از خداوند عذاب خواستند ، با گفتار خود كه وَ إذ قالوا اللَّهُمَّ إنْ كَانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأمْطِرْ عَلَيْنَا حِجَارَهً مِنَ السَّمَآءِ أوِائْتِنَا بِعَذَابٍ أليمٍ. (آيه 32ازسوره 8: انفال)

بلا فاصله در آيه بعد خداوند فرمود:(آيه 33از همين سوره)

وَمَا كَانَ اللَهُ لِيُعَذَّبَهُمْ وَأنْتَ فهِيمْ وَمَا كَانَ اللَهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ.

آيه معلوم شود و آن آيه اين است :

وَمَا لَهُمْ أَلَّا يُعَذِّبَهُمْ اللَّهُ وَهُمْ يَصُدُّونَ عَنْ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَمَا كَانُوا أَوْلِيَاءَهُ إِنْ أَوْلِيَاؤُهُ إِلَّا الْمُتَّقُونَ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ. ( آيه 34 )

(( و به چه علت خداوند آنها را عذاب نكند ، در حالي كه آنها موالي و سرپرست هاي مسجد الحرام را از ورود به آن منع می‌كنند ، و خودشان اولياء و سرپرستان مسجدالحرام نيستند. اولياء و صاحب اختياران در امور مسجدالحرام نيستند مگر مردمان با تقوا ، لكن اكثر آنها نمي دانند.))

در صورت‌ تداوم‌ مخالفت‌ ، بر قوم‌ پيغمبر نيز مانند اقوام‌ قبل‌ عذاب‌ نازل‌ مي‌شد

توضيح اين مطلب آن است كه اينطور نيست كه خداوند به هر صورت و به هر كيفيت و در هر شرايطي عذاب را از مردم مكه و يا مدينه ، با آنكه پيامبر در ميان آنها بوده است ، برداشته باشد. بلكه عذاب عمومي را برداشته است. در وقتي رسول الله در ميان ايشان است ، و هنوز خارج نشده ، و يا او را اخراج نكرده‌اند ، و در اين صورت از بركات و آثار نفس نفيس او رفع عذاب است ، و يا در وقتي كه در ميان آنها جمعي از مومنان باشند كه به بركت توجه و استغفار آنها خداوند عذاب را بر می‌دارد.

ولكن هنگامي كه آنها پيغمبر را از مكه اخراج كردند و چند سالي نيز طول كشيد تا مومنان باقي مانده در مكه كم كم به مدينه هجرت كردند و مكه از مستغفرين خالي شد ، پروردگار اذن فتح مكه را با شمشير به پيغمبرش داد. و اين غزوات و جنگهاي خونين رسول الله همگي عذاب و نغمت و نكبت و ذلتي بود كه بر مشركان می‌رسيد.

و بلكه در صورت تمادي بر جهالت و ذلالت و اعراض از آيات خدا و پذيرش رسول خدا ، تهديد و وعيد همان صاعقه قوم عاد و ثمود ، به آنها داده شد ، كه عيناً به مثابه قوم عاد كه پيغمبرشان حضرت هود را تكذيب كردند و به مثابه قوم ثمود كه پيغمبرشان حضرت صالح را تكذيب كردند ، صاعقه و ريح صرصر آنها را طعمه حريق و هلاكت خواهد ساخت.

فَإِنْ أَعْرَضُوا فَقُلْ أَنذَرْتُكُمْ صَاعِقَةً مِثْلَ صَاعِقَةِ عَادٍ وَثَمُودَ (13) إِذْ جَاءَتْهُمْ الرُّسُلُ مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ قَالُوا لَوْ شَاءَ رَبُّنَا لَأَنزَلَ

مَلَائِكَةً فَإِنَّا بِمَا أُرْسِلْتُمْ بِهِ كَافِرُونَ (14) فَأَمَّا عَادٌ فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَقَالُوا مَنْ أَشَدُّ مِنَّا قُوَّةً أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَهُمْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَكَانُوا بِآيَاتِنَا يَجْحَدُونَ (15) فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًا صَرْصَرًا فِي أَيَّامٍ نَحِسَاتٍ لِنُذِيقَهُمْ عَذَابَ الْخِزْيِ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَلَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَخْزَى وَهُمْ لَا يُنْصَرُونَ (16) وَأَمَّا ثَمُودُ فَهَدَيْنَاهُمْ فَاسْتَحَبُّوا الْعَمَى عَلَى الْهُدَى فَأَخَذَتْهُمْ صَاعِقَةُ الْعَذَابِ الْهُونِ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ (17) وَنَجَّيْنَا الَّذِينَ آمَنُوا وَكَانُوا يَتَّقُونَ.(18) [11]

صاعقه سازد و يا پس از هجرت او و مسلمانان مدينه ، حواله آنها را با شمشير و نيزه نمايد ، پس از نقطه نظر عذاب عمومي ، اين اعلام و اخطار و سپس نزول و ورود عذاب ، همگاني است.