دعا و روزه‌ و زيارت‌ أميرالمؤمنين‌ عليه‌ السّلام‌ در عيد غدير

و در روز غدير ، دعاهاي مختصر و مطول وارد شده است و ادعيه مطوله را مرحوم سيد ابن طاووس ، اعلي الله تعالي درجته از حضرت صادق و از بعضي كتب عتيقه و روايت شيخ مفيد آورده است.[1]

و در آن روز ، زيارت مخصوصه مولي الموالي اميرالمومنين وارد است كه آن حضرت را از نزديك و يا از دور زيارت كنند ، از جمله زيارتي است كه از حضرت صادق وارد شده است و ابن طاووس از عده‌ای از مشايخ شيعه از ابوعبدالله محمدبن ااحمد صفواني در كتاب خود با اسنادش به آن حضرت آورده است كه : اگر در روز غدير در مضهد مولانا اميرالمومنين بودي ، بعد از نماز و دعا به قبر آن حضرت نزديك شو و اگر دور بودي اشاره و ايماء كن و اين دعا را بخوان : اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي وَلِيِّكَ وَ اخِي نَبِيِّكَ وَ وَزِيِرهِ وَ حَبيبِهِ وَ خَليلِهِ وَ مَوْضِعِ سِرِّهِ وَ خِيَرَيِهِ مِنْ اُسْرَتهِ وَ وَصِيِّهِ ـ الخ. [2]

بدان كه ما در كتاب مصباح الزائر و جناح المسافر بسياري از روايات طويله را كه از انجام آن خصوص چنين ميقاتي يعني روز غدير تنگ است ، آورده ايم ، چون در روز غدير بخصوصه زيارت هايي وارد شده است كه در كتاب مسره از كتاب مزار ابن ابي قره وارد است و آنها زيارت هاي روز غدير است كه ما آنها را از جماعتيتا برسد به ابن ابي قره روايت می‌كنيم:

از جمله آنكه ابن ابي قره می‌گويد: به ما خبر داد محمدبن عبدالله كه : به ما خبرداد پدرم كه : به ما خبر داد حسن بن يوسف بن عميره كه : به ما خبر داد پدرم كه : به ما خبرداد جابربن يزيدبن جعفي از حضرت ابوجعفرمحمدبن علي خانه مسكوني خود را ، چادري از مو قرار داد و در بيابان سكني گزيد و چندين سال در بيابان درنگ كرد زيرا كه كراهت داشت در ميان مردم باشد و مخالطه و ملابسه و رفت و آمد داشته باشد.

و دابش اين بود كه: از محل اقامت خود در بيابان براي زيارت پدرش و جدش به عراق می‌رفت وكسي را از اين كارش آگاه نمي كرد.

زيارت‌هاي‌ أميرالمؤمنين‌ عليه‌ السّلام‌ در روز غدير

حضرت محمدبن علي فرمود: پدرم كه سلام خدا بر او باد ، براي زيارت اميرالمومنين رسيد ، آنقدر گريست كه بر محاسنش از اشكهاي چشمانش جاري شد و پس از آن گفت: السَّلامُ عَلَيْكَ يَا اميرَالْمُومنينَ وَ رَحْمَهُ اللهِ وَ بَرَكَاتُهُالسَّلامُ عَلَيْكَ يَا امينَ اللهِ في ارْضِهِ وَ حُجَّتَهُ عَلَي عِبَادِهِ و تا رسيد به جمله: مشغوله عن الدنيا بحمدك و ثنائك. در اين حال گونه خود را به روي قبر گذاشت و گفت : اللهم ان قلوب المخبتين اليك و الهة تا رسيد به جمله : و غايه رجائي ، في منقلبي و مثواي.

يكي از ائمه دعا نمي كند مگرآنكه دعاي او در طي محفظه‌ای از نور نوشته می‌شود و به خاتم محمد مهر می‌خورد و همين طور محفوظ می‌ ماند تا آن را به قائم آل محمد بسپارند و قائم آل محمد با او به بشارت و تحيت و كرامت ملاقات می‌كنند. انشاءالله.[3]

جابر گويد : من اين حديث را از حضرت باقر براي حضرت صادق نقل كردم ، آن حضرت فرمود: اين را اضافه كن كه : چون خواستي از يكي از امامان وداع كني بگو:

السلام عليك ايها الامام و رحمه الله و بركاته! استودعك الله و عليك السلام و رحمه الله! امنا بالرسول و بما جئتم به و بما دعوتم اليه! الهم لاتجعله آخرالعهد من زيارتي وليك ، اللهم لاتحرمني ثواب مزاره الذي اوجبت له و يسرنا العود اليه انشاء الله.[4]

ابن طاوس پس از نقل اين زيارت معتبره ، از كتاب مزار ابن ابي قره می‌گويد: من می‌گويم : حضرت صادق هم قبر اميرالمومنين را به نحو همين زيارت با نظير همين عبارات زيارت كرده‌اند و به جهت خوف اطاله ، من از ذكر آن خودداري می‌كنم.

و جد من ابو جعفر طوسي [5] ، اين زيارت را براي روز غدير از جابر جعفي

از حضرت باقر روايت كرده است كه : مولانا علي بن الحسين اميرالمومنين را با اين زيارت در روز غدير ، زيارت كرده‌اند و در الفاظ آن اختلافي است و وداع نيز ذكر كرده نشده است.[ 6]

و از جمله اعمال عيد غدير، روزه داشتن است كه : در طي مطالب اين بحث بسياري از روايات خاصه و عامه در فضيلت روزه اين روز ، گذشت و ثواب شصت ماه روزه و هشتاد ماه روزه و شصت سال روزه و شصت ماه روزه در ماههاي محرم در آنها ذكر شده است.

اينك روايتي نقل می‌كنيم از ابن طاووس از كتاب محمدبن علي طرازي از ابوالحسن عبدالقاهر كه در بان حضرت موسي بن جعفر و حضرت جواد ابوجعفر محمدبن علي بوده است كه او می‌گويد : حديث كرد براي من ابوالحسن : علي بن حسان واسطي در شهر واسط در سنه سيصد و او می‌ گويد: حديث كرد الصادق بر او و بر پدران و پسران او درود باد كه می‌گفت:

صوم يوم غدير خم يعدل صيام عمرالدنيا لوعاش انسان عمر الدنيا ثم لوصام ما عمرت الدنيا لكان له ثواب ذلك. وصيامه يعدل عندالله عزوجل ماه حجه و ماه عمره و هو عيدالله الاكبر.

و ما بعث الله عزوجل نبيا الو تعيد في هذاليوم و عرف حرمته و اسمه في السماء يوم العهد المعهود و في الارض يوم الميثاق الماخوذ و الجمع المشهودـ الحديث. [7]

عمره است و در روز عيد غدير بزرگترين عيد است و خداوند عزوجل پيغمبري را مبعوث نكرده است مگر آنكه در اين روز مراسم عيد گرفتن برپا داشته است و حرمت اين روز را شناخته است. اسم روز غدير در آسمان روز عهد معهود است و در زمين روز ميثاق ماخوذ و روز جمع مشهود است.

و از جمله مثوبات و قربات در روز غدير افطار دادن مومنين است كه در آن تاكيد شده است.

سيدبن طاووس از كتاب النشروالطي روايت مفصلي را در فضيلت روز غدير ذكر می‌كند كه از جمله فقرات آن اين است كه حضرت رضا می‌فرمايد: و يوم تفطير الصائمين فمن فطر فيه صائما مومنا كان كمن اطعم فئاما [8 ] و فئاما الي ان عد عشرا ، ثم قال اوتدري ما الفئام؟! قال : لا! قال: ماة الف و هو يوم التهنيه نهني بعضكم بعضا.[9]

روز غدير روز افطار دادن روزه داران است. پس كسي كه در آن روز يك روزه دار را كه مومن باشد ، افطار دهد ، مانند آن است كه يك فئام و يك فئام ديگر تا آنكه آن حضرت ده فئام را شمردند ، اطعام كرده باشد و پس از اين سخن حضرت فرمود: می‌داني فئام چيست؟

گفتم نه ! حضرت فرمود: يك فئام ، صدهزار نفر است.

و روز عيد غدير ، روز تهنيت و مبارك باد گفتن است و از شما بعضي بعض ديگر را تهنيت می‌گويد!

باري بر اساس آنچه را كه در معادشناسي آورده ايم [10] كه ثواب و پاداش عمل بر حقيقت و باطن عمل است و برنيت و درجه خلوص و ربطي كه عمل با خدا پيدا می‌كند و رفع حجاب و پرده می‌نمايد و تقرب واقعي به خدا می‌آورد ، روشن

علي‌ و به‌ محبّت‌ ولايت‌ ، و به‌ پاسخ‌ مثبت‌ دادن‌ به‌ نداي‌ حقّ ، لبيّك‌ گيود ، هر لحظه‌ از تشنگي‌ و گرسنگي‌ را كه‌ مي‌برد ، مساوق‌ با روزها و ماهها از ساير ايّام‌ است‌ و لذا هيچ‌ تعجّبي‌ كه‌ ندارد هيچ‌ ، بلكه‌ طبق‌ موازين‌ عقليّه‌ و فطريّه‌ ، اين‌ پاداش‌هاي‌ عظيم‌ براي‌ عاملان‌ ، در روز عيد غدير كه‌ بدون‌ شكّ ناشي‌ از پذيرش‌ ولايت‌ و ربط‌ با آن‌ حضرت‌ است‌ ، صحيح‌ و ثابت‌ است‌ .

اين‌ است‌ مكتبه‌ شيعه‌ ، و اين‌ است‌ سعه‌ و گشايش‌ و واقعيّت‌ و أوج‌ محبت‌ و مودّت‌ و ايثار و حقيقتي‌ كه‌ از آن‌ موج‌ مي‌زند ، و همچون‌ فوّاره‌ فوران‌ دارد . امّا بيچاره‌ و مسكين‌ مكتب‌ عامّه‌ است‌ كه‌ خشك‌ و بدون‌ محتوي‌ ، چون‌ برسند به‌ روايتي‌ صحيح‌ كه‌ از رسول‌ خدا رسيده‌ است‌ بر آنكه‌ : روزه‌ در روز غدير معادل‌ با شصت‌ ماه‌ روزه‌ است‌، خود را گم‌ مي‌كنند و مي‌گويند : چطور مي‌شود روزۀ يك‌ روز آنهم‌ مستحبّ نه‌ واجب‌ ، ثواب‌ شصت‌ ماه‌ روزه‌ را داشته‌ باشد؟

ذَهَبي‌ و ابن‌ كثير ، ثواب‌ روزۀ عيد غدير را منكرند

ابن‌ كثير دمشقي‌ روايتي‌ را كه‌ ما سابقاً از «تاريخ‌ بغداد» آورديم‌ ـ و ذكر كرديم‌ كه‌ خطيب‌ تصريح‌ به‌ عدالت‌ و وثوق‌ راوي‌ آن‌ : حَبشُون‌ خلاّل‌ ، و أحمد بن‌ عبدالله‌ بن‌ أحمد نيّري‌ دارد ـ در كتاب‌ «البداية‌ والنّهاية‌» خود آورده‌ است‌ . و چون‌ در آن‌ از رسول‌ خدا مذكور است‌ كه‌ روزۀ روز غدير ثواب‌ شصت‌ ماه‌ روزه‌ را دارد ، آن‌ را انكار مي‌كند ، و عبارت‌ ابن‌ كثير اين‌ طور است‌ :

قَالَ لَمَّا أخَذَ رَسُولُ اللهِ بِيَد عَلِيٍّ قَالَ: مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاهُ. فَانْزَلَ اللهُ عَزَ وَ جَلَّ: الْيَوْمَ أكْمَلْتُ لَكْمُ دِيَنكُمْ وَ أتْمَمْتْ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي قَالَ. أبُوهُرَيْرَهَ : وَ هُوَ يَوْمُ غَدِيرِ خُمٍّ مَنْ صَامَ يَوْمَ ثَمَانَ عَشْرَهَ مِنْ ذِي الْحِجَّهِ كُتِبَ لَهُ صِيَامُ سِتّينَ شَهْراً.

غدير خمّ است‌ ؛ هر كس‌ روز هجدهم‌ از ذوالحجّة‌ را روزه‌ بگيرد ، براي‌ او ثواب‌ شصت‌ ماه‌ نوشته‌ مي‌شود» .

ابن‌ كثير در اينجا مي‌گويد : اين‌ حديث‌ جدّا منُكَر است‌ ، بلكه‌ كذب‌ است‌‌ چون‌ مخالف‌ است‌ با آنچه‌ را در صحيحين‌ از عُمر بن‌ خطّاب‌ آورده‌ است‌ كه‌ : اين‌ آيه‌ در روز جمع‌ روز عرفه‌ نازل‌ شده‌ است‌ ، در حالي‌ كه‌ رسول‌ خدا صلّي‌ الله‌ عليه‌ وآله‌ وسلّم‌ در موقف‌ عرفات‌ وقوف‌ داشتند . و همچنين‌ گفتار او كه‌ روزه‌ هجدهم‌ ذوالحجّة‌ كه‌ روز غدير خمّ است‌ ، معادل‌ با روزۀ شصت‌ ماه‌ است‌ ، نيز صحيح‌ نيست‌ ، زيرا كه‌ در حديث‌ صحيح‌ بدين‌ مضمون‌ روايت‌ شده‌ است‌ كه‌ : روزۀ ماه‌ رمضان‌ معادل‌ ده‌ ماه‌ است‌ ، چگونه‌ روزه‌ يك‌ روز معادل‌ شصت‌ ماه‌ مي‌شود ؟ اينكلام‌ باطل‌ است‌ .

و شيخ‌ ما حافظ‌ أبوعبدالله‌ ذَهَبيّ بعد از ذكر اين‌ حديث‌ گفته‌ است‌ : هَذَا حَدِيثٌ مُنْكَرٌ جِدّاً.

و اين‌ حديث‌ را حَبشُونَ خَلال‌ و أحمد بن‌ عبدالله‌ بن‌ احمد نيّري‌ ـ و اين‌ نفر در نقل‌ حديث‌ صادق‌ و صدوق‌ هستند ـ عَلِيُّ بْنُ سَعِيد رَمْلي از ضمرَه روايت می‌كنند.

ذهبي‌ گفته‌ است‌ : متن‌ اين‌ حديث‌ را از روايت‌ عمر بن‌ خطّاب‌ و مالك‌ بن‌ حُوَيرِث‌ و أنس‌ بن‌ مالك‌ و أبوسعيد و غيرهم‌ به‌ اسانيد واهيه‌ روايت‌ كرده‌اند . و نيز ذهبي‌ گفته‌ است‌ : و صدر حديث‌ متواتر است‌ ، و من‌ يقين‌ دارم‌ كه‌ رسول‌ خدا صلّي‌ الله‌ عليه‌ وآله‌ وسلّم‌ آن‌ را گفته‌ است‌ . و امّا اللهُمَّ وَالِ مَن‌ وَالاهُ زيادي‌ است‌ كه‌ أسناد آن‌ قوي‌ است‌ . و امّا روزه‌ ، صحيح‌ نيست‌ ، و سوگند به‌ خدا ، اين‌ آيه‌ نازل‌ نشده‌ است‌ مگر در روز عرفه‌ قبل‌ از چند روز به‌ غدير خمّ مانده‌ ، والله‌ تعالي‌ أعلم‌ . [11]

‌ تعادل‌ و تراجيح‌ در علم‌ اصول‌ ، دو روايت‌ صحيحه‌ اگر در متن‌ با هم‌ معارضه‌ كنند ، در صورت‌ فِقدان‌ مرجّحات‌ ، در اثر تعارض‌ هر دو ساقط‌ مي‌شوند و بايد رجوع‌ به‌ دليل‌ ديگري‌ نمود .

روايت‌ وارد از عمر بن‌ خطّاب‌ ، كه‌ در صحيحين‌ آمده‌ است‌ بر فرض‌ صحّت‌ سندش‌ ، بايد معارضه‌ كند با روايت‌ خطيب‌ بغدادي‌ ، زيرا كه‌ آنهم‌ صحيح‌ السَّند است‌ . به‌ چه‌ دليل‌ و به‌ چه‌ مرجّحي‌ شما آن‌ را اصل‌ قرار داديد ؟ و روايت‌ خطيب‌ را به‌ واسطۀ اختلاف‌ متن‌ آن‌ ، با آن‌ ، ساقط‌ نموديد ؟!

رُواتِ روايت‌ خطيب‌ عبارتند از أابُوهُرَيْره و شَهْربن حوشب أشْعريّ و مطربن طهمان وَ رّاق أبورَجاءِ خراساني و أبوعَبدالرَّحمن شَوْذَب و ضَمَرَه بن رَبيعه قُرَشي و أبونصر علي بن سَعِيد رَمليّ و حَبْشون بن موسي بن أيّوب خلال وَ حافظ أبوالحسن علي بن عمر دارقطني.

و اين‌ افراد در نزد عامّه‌ همگي‌ عدول‌ و ثَقات‌ و أعلا درجه‌ شرائط‌ قبول‌ خبر را حائزند ، و روايتي‌ را كه‌ آورده‌اند در اصطلاح‌ ، روايت‌ صحيحه‌ است‌ ، و بدلخواه‌ نمي‌توان‌ آن‌ را مردود شمرد ، و از آنجا كه‌ در مضمونش‌ با روايت‌ عمر بن‌ خطّاب‌ مخالفت‌ دارد ، آن‌ را ناديده‌ گرفت‌ .

فتاوي‌ و قضاوت ‌هاي‌ عامّه‌ چون‌ براي‌ حفظ‌ مذهب‌ خودشان‌ است‌ حجّت‌ نيست‌

و از اينجا بدست‌ مي‌آوريم‌ كه‌ در كتب‌ عامّه‌ ، چون‌ بناي‌ صحّت‌ و وثاقت‌ و قبول‌ و ردّ ، بر اساس‌ مذهب‌ آنهاست‌ ، نه‌ بر اساس‌ قاعدۀ تراجيح‌ ، فلهذا اين‌ روايات‌ بكلّي‌ از اعتبار ساقط‌ مي‌شود ، زيرا روي‌ اصل‌ بناء مذهب‌ و طرفداري‌ از خلفاء ، روايت‌ وارده‌ از آنها ، مورد اتّهام‌ و همانند شخص‌ مدّعي‌ است‌ كه‌ خود را گواه‌ و شاهد بر دعواي‌ خود قرار دهد .

و ثانيا نزول آيه الْيَوْمَ أ كْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ در روز عيد غدير چنانكه‌ در سابق‌ مفصّلاً روي‌ آن‌ بحث‌ كرديم‌ . مؤيّد است‌ به‌ روياتي‌ ديگر كه‌ ابن‌ مردويه‌ ، و طبريّ ، و خطيب‌ ، و أبو نُعيم‌ و سجستاني‌ و حَسْكاني‌ و ابن‌ عَساكِر و غيرهم‌ در كتب‌ خود روايت‌ نموده‌اند. و اين‌ روايات‌ مؤيّد و مرجَّح‌ روايت‌ حَبشون‌ است‌ ، در مقابل‌ روايت‌ عمر .

. همينطور است‌ روزۀ غدير كه‌ موهبتي‌ از طرف‌ مالك‌ و مَلِك‌ الملوك‌ و ربّ الارباب‌ است‌ ، نسبت‌ به‌ بندۀ مخلص‌ و مؤمنين‌ كه‌ به‌ محبّت‌ و ولايت‌ علي‌ عليه‌ السّلام‌ ، در اين‌ آستان‌ خواسته‌ با يك‌ روز روزه‌ ، عرض‌ ادب‌ كند . آن‌ مرد وهّابي‌ هيچ‌ پاسخي‌ نداشت‌ كه‌ بگويد ، و به‌ سكوت‌ فرو رفت‌ . فَبُهِتَ الَّذِي‌ كَفَرَ . [12]

آن‌ اجرت‌ ، گرانقدرتر است‌ . [14]

و ابن‌ كثير خودش‌ در تفسير اين‌ آيۀ كريمه‌ گفته‌ است‌ : در روايت‌ صحيح‌ از رسول‌ خدا صلّي‌ الله‌ عليه‌ وآله‌ وسلّم‌ وارد است‌ كه‌ چنين‌ گفته‌ است‌ : اعْمَلُوا وَ سَدِّدوا وَ قَارِبُوا وَاعْلَمُوا أنَّ أحَداً لَن‌ يُدْخِلَهُ عَمَلُهُ الجَنَّةَ ! قَالُوا : وَ لَاأنتَ يَا رَسُولَ اللهِ ؟! قَالَ : وَ لَاأَنا إلاّأن‌ يَتَغَمَّدَنِيَ اللهُ بِرَحْمَةٍ مِنهُ وَ فَضْلٍ [15]

تعيّن‌ خارج‌ شود ، و به‌ لا تعيّن‌ بپيوندد ، آنجا جز خداوند و جمال‌ او و جلال‌ او و درياي‌ بيكران‌ عظمت‌ او ، و اقيانوس‌ بي‌منتهاي‌ علم‌ و حيات‌ و قدرت‌ او چيزي‌ نيست‌ . آنجا ديگر حسد و مقدار و اندازه‌ و كمّ و كيف‌ و أين‌ و مَتَي‌ و جِدَه‌ و فعل‌ و انفعال‌ نيست‌ . آنجا عالم‌ توحيد لم‌ يزلي‌ و لايزالي‌ است‌ . آنجا درياي‌ ژرف‌ و عميق‌ ايقان‌ و ايمان‌ و گم‌ شدن‌ در جَلَوات‌ ربّانيّه‌ و نفَحات‌ سبحانيّه‌ است‌ .

حديث‌ قدسي‌ در آثار نوافل‌

در «صحيح‌ بخاري‌» با سند متّصل‌ خود از أبوهريه‌ روايت‌ مي‌كند كه‌ رسول‌ خدا صلّي‌ الله‌ عليه‌ وآله‌ وسلّم‌ گفت‌ :

إنَ اللهَ قَالَ : مَن‌ عَادَي‌ لِي‌ وَلِيّاً فَقَدْ آذَنتُهُ بِالحَرْبِ . وَ مَا تَقَرَّبَ إلَيَّ عَبْدِي‌ بِشَي‌ءٍ أحَبَّ الَيَّ مِمّا افترضَتُ علَيهِ ، وَ مَا يَزَالُ عَبْدِي‌ يَتَقَرَّبُ الَيَّ بِالنَّوافِلِ حَتزي‌ اُحِبَّهُ فَإذَا أحببتُهُ كُنتُ سَمْعَهُ الَّذِي‌ يَسْمَعُ بِهِ وَ بَصَرَهُ الَّذِي‌ يَبْصُرُ بِهِ وَ يَدَه‌ الَّتِي‌ يَبْطَشُ بِهَا وَ رِجْلَهُ الَّتي‌ يَمشِي‌ بِهَا ، وَ إن‌ سَأَلَنِي‌ لَاعطِينَّهُ وَ لِئَنِ اسْتَعَاذَنِي‌ لاعيذَنَّهُ وَ مَا تَرَدَّدْتُ عَن‌ شَي‌ءٍ أنَا فَاعِلُهُ كَتَرَدُّدِي‌ عَن‌ نَفْسِ المُؤمِنِ يَكْرَهُ المَوْتَ وَ أَنا أكْرَهُ مَساءَتَهُ . [16]

«خداوند حقّا گفته‌ است‌ : كه‌ هر كس‌ با يكي‌ از اولياء و دوستان‌ من‌ دشمني‌ ورزد ، من‌ با او اعلان‌ جنگ‌ مي‌دهم‌ ، و هيچگاه‌ بندۀ من‌ به‌ چيزي‌ كه‌ محبوب‌تر باشد ، در نزد من‌ ، از آنچه‌ را كه‌ بر او واجب‌ كرده‌ام‌ ، تقرّب‌ نجسته‌ است‌ .

و پيوسته‌ و بطور مدام‌ بندۀ من‌ به‌ واسطۀ نوافل‌ و مستحبّات‌ به‌ من‌ تقرّب‌ مي‌جويد ، تا سرحدي‌ كه‌ من‌ او را دوست‌ مي‌دارم‌ ، و چون‌ او را دوست‌ داشتم‌ ، من‌ گوش‌ او هستم‌ كه‌ با او مي‌شنود ، و چشم‌ او هستم‌ كه‌ با او مي‌بيند ، و دست‌ او هستم‌ كه‌ با او مي‌گيرد ، و پاي‌ او هستم‌ كه‌ با او راه‌ مي‌رود . و اگر از من‌ چيزي‌ بخواهد مي‌دهم‌ . و من‌ در كاري‌ كه‌ خودم‌ فاعل‌ و بجا آورندۀ آن‌ بودم‌ ، هيچوقت‌ تردّد و درنگ‌ نكردم‌ مانند توقّف‌ و تردّدي‌ كه‌ دربارۀ گرفتن‌ نفس‌ مؤمن‌ نمودم‌ ، زيرا كه‌ او مرگ‌ را دوست‌ نداشت‌ ، و من‌ دوست‌ نداشتم‌ او را رنجيده‌ كنم‌» .

و در روايات‌ ، پاداش‌هاي‌ فراوان‌ براي‌ اعمال‌ مستحب‌ بسيار است‌ ، مانند روزه‌ داشتن‌ در دهۀ ذوالحجّة‌ كه‌ ثواب‌ روزه‌ يكسال‌ دارد ، و هر شب‌ آن‌ مساوق‌ شب‌ قدر است‌ . [17]

و مانند روايت‌ عبدالله‌ بن‌ عمر كه‌ مي‌گفت‌ : ما با رسول‌ خدا صلّي‌ الله‌ عليه‌ وآله‌ وسلّم‌ چنين‌ بوديم‌ كه‌ : روزۀ روز عرفه‌ را معادل‌ دو سال‌ روزه‌ مي‌دانستيم‌ . [18]

را دارد . [19]

و امثال‌ اين‌ روايت‌ كه‌ كتب‌ عامّه‌ مشحون‌ از آنهاست‌ .

آري‌ ابن‌ كثير و امثاله‌ بايد بدانند كه‌ گناه‌ از روايت‌ نيست‌ ، گناه‌ از لفظِ غدير ، و روز عيد و نزول‌ آيۀ إكمال‌ ، و لفظ‌ عليّ و مَولي‌ و أمثالهاست‌ كه‌ در اين‌ روايت‌ آمده‌ است‌ ، و اين‌ الفاظ‌ هم‌ گناهي‌ ندارد ، جز آنكه‌ عالم‌ بشريّت‌ را به‌ سعادت‌ مطلقه‌ و توحيد و كمال‌ نفساني‌ و دوري‌ از بهيميّت‌ و شيطنت‌ دعوت‌ مي‌كند: وَ مَا نَقَمُوا مِنهُم‌ إِلَّاأَن‌ يُؤمِنُوا بِاللَهِ الْعَزِيزِ الحَمِيدِ . [20]

«آنها چيزي‌ را علّت‌ انتقام‌ قرار ندادند ، مگر ايمان‌ به‌ خداوند عزيز حميد كه‌ در مؤمنان‌ بود»

وَ مَا نَقََموا إِلَّاأَن‌ أَغْنَاهُمْ اللَهُ وَ رَسُولُهُ مِن‌ فَضْلِهِ . [21]

«و آنها انتقام‌ نكشيدند مگر به‌ علت‌ اينكه‌ خدا و رسولش‌ آنها را از فضل‌ خود بي‌نياز و غني‌ كرده‌ بود» .

سَوَّدْتُ صَحِيفَةَ أعْمَالِي         وَ وَكَلْتُ الامْرَ إلَي‌ حَيْدَر

هُوَ كَهْفِي‌ مِن‌ نَوْبِ الدُّنيا         وَ شَفِيعِي‌ فِي‌ يَوْمِ المَحْشَرْ

قَدْ تَمَّتْ لِي‌ بِوِلَايَتِهِ         نِعَمٌ جَمَّتْ عَنْ أن‌ تُشكَرْ

لِاُصيبَ بِهَا الحَظَّ الاوْفَي         وَ اُخَصَّصَ بِالسَّهْمِ الاوْفَر. [22]