موضوع: كيفيت تدبير امور به مقتضاي مقام عبوديت. فقره: قلت يا ابا عبدالله ما حقيقة العبودية ...و لا يدبِّر العبد لنفسه تدبيراً. 1 در حالي كه بناي اسلام بر ايجاد نظم و تدبير دقيق در همه امور شخصي و اجتماعي است چگونه امام صادق عليه السلام تحقق معناي عبوديت را در عدم تدبير عبد بيان مي‌كنند 2 خداوند متعال در هر مسأله از مسائل زندگي براي شخص سالك ميزان قرار داده است كه عمل بر طبق آن سبب به فعليت رسيدن مرتبه ای در وجود او خواهد شد 3 ذكر برخي از مطالب مرحوم علّامه طهراني به يكي از علماء كه درخواست دستگيري و هدايت از ايشان را كرده بود 4 وظيفه شاگرد اطاعت کامل از استاد و ولي كامل الهي مي‌باشد 5 مرحوم علّامه طهراني مي‌فرمودند: مقام عزت پروردگار را بايد در وجود اولياي خدا يافت 6 در مكتب عرفان ميان حضور و غيبت امام عليه السلام تفاوتي وجود ندارد چرا كه ايشان با وجود تك تك افراد معيت دارند 7 پايه و اساس در مكتب عرفان بر معرفت و شناخت مقام امام عليه السلام و ولايت مي‌باشد 8 عرفاء و اولياء الهي به دنبال تحقق ظهور باطني امام عليه السلام در وجود و قلب خويش هستند 9 مرحوم علّامه طهراني مي‌فرمودند: اميرالمؤمنين عليه السلام آمده است تا افراد را در همان رتبه و مرتبه‌اي كه خودش قرار دارد ببرد 10 توضيحي راجع به حقيقت مقام ولايت امام زمان عجل الله تعالي فرجه 11 ميزان در دموكراسي اسلامي اين است كه هيچ فرد از افراد جامعه نتواند ضرري به هم نوع خود در هيچ مرتبه از مراتب كمالي برساند 12 بر اساس كلام امام صادق عليه السلام نيت انسان در مقام عمل و در مقام اشتغالات خويش تنها بايد بر اساس عمل به تكليف و رضاي الهي باشد

موضوع: ديدگاه مكتب عرفان در ارتباط با امتثال تكاليف و دستورات الهی. فقره: : و جملة اشتغاله فيما امره تعالي به و نهاه عنه. 1 تحقق تام معناي عبوديت در انسان و اتصال سرّ و نفس او به ذات پروردگار در اين است كه انسان تمام كارها و اشتغالات خود را منحصر كند در آنچه خداوند به آن امر كرده و آنچه از آن نهي كرده است 2 چرا انسان براي رسيدن به مقام عبوديت و بالاترين درجه كمال انساني بايد همۀ امورش را بر طبق آنچه كه مأمور است و آنچه منهیّ است از جانب خداوند قرار دهد؟ 3 رشد و تعالي انسان در هر زمينه‌اي در گرو قرار گرفتن درمسير صحيح تربيت مي‌باشد 4 اعطاء منصب نبوت و امامت موهبتي است الهي و محدود به سنّ معيني نمي‌شود 5 ديدگاه و نيات متفاوت افراد در عمل به تكاليف و دستورات ديني 6 عملكرد خلفاي جور و فاسق بني اميه لكه ننگي بر تاريخ پيشوايان اهل تسنن مي‌باشد 7 تنها در صورتي انجام تكاليف و دستورات ديني سبب رشد و تكامل افراد مي‌شود كه آنها را به عنوان غذا و داروي شفابخش براي صحت و تكامل نفس و روح خويش تلقي كنند 8 پندار باطل و ناصحيح برخي افراد مبني بر اينكه رسيدن به مقام عرفان پروردگار در گرو وصل به حضرت حق بدون متعبد شدن به تكاليف و دستورات ديني مي‌باشد 9 تغيير حال محسوس پيامبر اكرم صلی الله علیه وآله وسلم در هنگام رسيدن اوقات نماز 10 ذكر مختصري از تاريخ بهائيت و عملكرد ايشان 11 دیدگاه و سخن نادرست سعدي شيراز در ارتباط با تكاليف ديني عبادت به جز خدمت خلق نيست به تسبيح و سجاده و دلق نيست 12 خدمت به خلق در صورتي مثمر ثمر واقع خواهد شد كه نفس انسان در مقام تهذيب و عبوديت پروردگار درآمده باشد

موضوع: ديدگاه مكتب عرفان در ارتباط با امتثال تكاليف و دستورات الهی. فقره: : و جملة اشتغاله فيما امره تعالي به و نهاه عنه. 1 امروزه ديدگاه غالب افراد در انجام تكاليف و عبادات بر اساس تقليد و تعبد مي‌باشد 2 ذكر برخي از توجيهات سخيف در بيان حكمت و علت تكاليف و احكام ديني 3 در صورتي كه انسان ديدگاه و نگرش خود را در انجام تكاليف عبادي و دستورات ديني تصحيح كند دو تحول شگرف در وجود او پديد مي‌آيد 4 تفسير آيات 7 و 8 و 9 سورۀ مباركه يونس: انَّ الذين لا يرجون لقاءنا و رضوا بالحيوة الدنيا... 5 كيفيت تعامل و ارتباط با پروردگار متعال با انسان بر چه پايه و اساسي مي‌باشد 6 هر يك از افراد داراي فطرت الهي بوده و در اثر عدم اصغاء به نداء باطني آن و پيروي از اهواء و آراء نفسيه در وادي ظلالت و گمراهي داخل مي‌شوند 7 مرحوم علّامه طهراني مي‌فرمودند: ابتلاءات و امراضي كه براي افراد پيدا مي‌شود زنگارها و كدورت‌هاي ایشان را برطرف می کند اما باعث رشد و ترقي آنها در مسير تكامل نمي‌شود 8 به هر ميزان كه نور ايمان در دل انسان روشن شده باشد به همان ميزان مورد لطف و هدايت پروردگار و اولياء الهي واقع خواهد شد 9 بيان ابعاد مختلف شخصيت علمي و عرفاني مرحوم علّامه طهراني 10 به عقيده بسياري از صاحب‌نظران امور سياسي، تنها فردي از روحانيت که مباني سياسي او بايد مورد توجه قرار بگيرد مرحوم علّامه طهراني رضوان الله عليه مي‌باشد

موضوع: كيفيت تأثير اعمال و رفتار انسانها بر نفس و روح آنها. فقره: : و جملة اشتغاله فيما امره تعالي به و نهاه عنه. 1 هر يك از اعمالي را كه انسان در مقام عبوديت پروردگار انجام مي‌دهد يك اثر نفساني بر روح و ضمير او به جاي مي‌گذارد 2 اختلاف و تفاوت افراد در كيفيت وجود ظاهري و خصوصيات باطني از نحوۀ اتصال نفس به برزخ و مثال و ملكوت 3 ذكر برخي از قضايا در ارتباط با نحوۀ اتصال افراد با عالم مثال و اخبار از بعضي امور راجع به آينده 4 اختلاف مراتب افراد در نحوۀ اتصال با عالم مثال و ملكوت سفلی و كثرت مكاشفات باطني دليل بر ارتقاء و رشد روحي و نفسي ايشان نمي‌باشد 5 از جمله خطرات مهم در نداشتن استاد خبير و كامل در راه سير و سلوك الهي اطلاع بر بعضي از مسائل عالم مثال و برزخ و ترتيب اثر دادن بر اساس آنها مي‌باشد 6 گمراهي يكي از اساتيد معروف اخلاق به واسطۀ مكاشفات شيطاني و نداشتن استاد خبير و كامل الهي 7 ذكر حكايتي از مرحوم علّامه طهراني مبني بر كيفيت تربيت ظريف و دقيق ايشان نسبت به افراد 8 هر يك از نيات و خطورات ذهني و اعمال انسانها در كيفيت حركت ايشان به سمت پروردگار و به دست آوردن توفيقات و سلب آنها نقش بسزايي دارند 9 عدم اطلاع و آگاهي افراد از تأثير اعمال و تكاليف عبادي بر روي نفس خويش 10 ذكر حكايتي مبني بر چگونگي تأثير اعمال و رفتار انسان‌ها در ارتقاء و انحطاط مراتب كمالي ايشان 11 در راه سير و سلوك الهي قلّت مشاهدات باطنيه موجب تقويت قواي عقلاني و كمتر در معرض موانع و خطرات قرار گرفتن مي‌باشد 12 اولياء و بزرگان راه عرفان مسأله سير و سلوك راه پروردگار را به مسألۀ حفر کردن زمين براي به دست آوردن آب تشبيه مي‌كردند

موضوع: كيفيت تأثير اعمال و رفتار انسانها بر نفس و ملکوت آنها. فقره: : و جملة اشتغاله فيما امره تعالي به و نهاه عنه. 1 حقيقت نفس انسان عبارت است از پديده‌اي كه خداوند متعال آن را از مقام توحيد و بساطت به مراتب تعينات و عالم كثرت نزول داده تا در سايه تربيت صحيح به مرحله تكامل و فعليت برسد 2 توضيحي راجع به سخن پيامبر اكرم صلوات الله عليه: و من اقترفَ ذنباً فارقه عقلٌ لن يَعُد اَبداً 3 توضيحي راجع به كيفيت تبديل سيئات به حسنات بر طبق آيه شريفه: (فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ) 4 ذكر حكايتي مبني بر تغيير حال شخصي كه به دستور توبه مرحوم علّامه طهراني عمل كرده بود 5 سيد الشهداء عليه السلام بر اساس اينكه مظهر اتم صفات رحمانيه و رحيميه پروردگار مي‌باشد، حرّبن يزيد رياحي را مورد رحمت و مغفرت خويش قرار مي‌دهد 6 تأكيد بزرگان و اولياء الهي مبني بر اينكه انسان همواره بايد خود را در موقعيت گذشتگان و اهلِ عِبَر قرار دهد 7 سلوك عبارت است از درست انديشيدن و بررسي دقيق و عاقلانه قضايا و در نهايت تطبيق عمل بر اساس آن انديشۀ صحيح و توحيدي 8 اميرالمؤمنين عليه السلام شخصي را كه بدون اذن حضرت، زبير را در جنگ جمل به قتل رساند توبيخ كرده و وعدۀ آتش به او دادند 9 خداوند متعال برای هر فرد یک حصه و سهم از وجود مرتبط با نظام تکوین مقدر نموده است که در صورت تربیت صحیح آن به مرتبه کمالی وجودخویش خواهد رسید . 10 كيفيت تأثير اعمال و رفتار انسان‌ها در روح و ملكوت ايشان 11 بيان علل و فلسفه باطني احكام و دستورات ديني بر عهدۀ پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و كساني مي‌باشد كه به حقيقت احكام و تكاليف الهي احاطه و اشراف كامل داشته باشند 12 تأكيد مرحوم علّامه طهراني بر اقامه نماز جماعت در اول وقت و پرهيز از تأخير آن به منظور حضور افراد و مؤمنين

موضوع: ديدگاه مكتب عرفان در ارتباط با امتثال تكاليف و دستورات الهی فقره: و جملة اشتغاله فيما امره تعالي به و نهاه عنه 1 اساس حركت انسان در اين دنيا مبتني بر توجه داشتن به چگونگي تأثير افعال و تخيلات و نيّات افراد بر روي نفس و روح ايشان مي‌باشد 2 در نظام عالم تكوين ميان اعمال و نيات افراد و تأثير آنها بر روي نفس و ملكوت آنها ارتباط عميق و تنگاتنگي وجود دارد 3 حقيقت نفس انسان عبارت است از پديده‌اي كه واجد جميع صفات كليه جماليه و جلاليه پروردگار به نحو اجمال مي‌باشد که به صورت اختلاف سعه‌هاي وجودي افراد ظهور پيدا مي‌كند 4 انسان جامع همه اسماء و صفات كليه‌اي مي‌باشد كه در وجود پروردگار متعال تحقق دارد 5 اختلاف مراتب ائمه اطهار و اولياء الهي بر اساس اختلاف سعه‌هاي وجودی ايشان نسبت به تلقي حقيقت نزول فيض اسماء و صفات كليه پروردگار مي‌باشد 6 ظهور و به فعليت رسيدن اسماء و صفات كليه پروردگار در وجود انسان مرهون مجاهدۀ بليغ و تربيت صحيح نفس و رسيدن به مقام عبوديت است 7 آنچه موجب رشد و كمال انسان مي‌شود انقياد در مقابل حق و متابعت از آن مي‌باشد نه صرفاً انجام ظاهري تكاليف 8 انحراف اهل تسنن از سنت پيامبر اكرم صلی الله علیه وآله وسلم و مخالفت ايشان از پذيرش حق 9 سيره و زندگي اميرالمؤمنين عليه السلام براي همه افراد در همۀ زمان‌ها الگو و اسوۀ بي‌بديل مي‌باشد 10 توضيحي راجع به كيفيت اراده و تصرفات پروردگار متعال بر اساس آيه: الا له الخلق و الأمر 11 بر اساس آيه 30 سوره مبارکه روم حقيقت دين و اوامر تشريعي پروردگار بر اساس تكوين و منطبق بر آن است 12 بيان وجه و علتِ عدم جواز تمسك و تديّن به دين يهوديت و نصرانيت پس از اسلام

موضوع: مراتب انفاق در راه پروردگارمتعال. فقره: فاذا لم یر العبد لنفسه فیما خوله الله تعلی ملکا هان علیه الانفاق فیما امره الله تعالی ان ینفق فیه. 1 بر طبق كلام امام صادق عليه السلام كسي كه بر اساس لطف و رحمت پروردگار به مرتبه‌اي از عبوديت برسد كه در خود احساس هيچ ملكيتي نكند ديگر بخشش و انفاق براي او آسان خواهد شد 2 بر اساس قاعدۀ عقلايي در نظر انسان همواره انجام يك فعل همراه با سهولت و راحتي بر انجام همان فعل با خشونت و سختي ترجيح و برتري دارد 3 ديدگاه امام صادق عليه السلام در ارتباط با انفاق مبتني بر اين اصل عقلايي مي‌باشد 4 اختلاف حال انسان در سخت و سهل بودن انفاق و صرف مال برای او نسبت به امور مختلف ناشي از شدت تعلقات نفساني و ضعف آنها مي‌باشد 5 بيان كيفيت داد و ستد و تعامل افراد با يكديگر در زمان ظهور حضرت حجة بن الحسن عجل الله تعالي فرجه 6 در صورتي كه انسان در مقام عبوديت پروردگار درآمده آنچه از جانب پروردگار به او عطا مي‌شود از خود نبيند مسأله انفاق در نظر او سهل و آسان مي‌شود 7 انفاق در راه پروردگار داراي مراتب مختلف بوده اختصاص به مسائل مالي و اقتصادي ندارد 8 نفس انسان به واسطۀ نزول از عالم تجرد و ابتعاد از مقام ذات ربوبي، به دنيا و مسائل آن تعلق پيدا كرده با گذر زمان اين امر در او شدت و رسوخ پيدا مي‌كند 9 توصيه و تأكيد اولياء الهي و بزرگان بر دستگيري و هدايت افراد جوان 10 انحراف شديد و فاصله گرفتن مسلمانان از حقائق اسلامي در زمان خلافت يزيد 11 جريانات و وقايع پس از رحلت پيامبر اكرم صلی الله علیه وآله وسلم مايۀ عبرت آموزي براي همة افراد در قضايا و امور مي‌باشد 12 خداوند متعال با هر فردي بر اساس ظرفيت فكري و نفسي و مدركات او برخورد مي‌كند 13 از جمله مصاديق انفاق در راه خداوند متعال، انفاق در مسأله جان و وجود مي‌باشد 14 ذكر حكايتي از مرحوم علّامه طهراني مبني بر بيان مراتب حكم الهي بر اساس ظرفيت و قابليت افراد

موضوع: مراتب انفاق در راه پروردگارمتعال. فقره: فاذا لم یر العبد لنفسه فیما خوله الله تعلی ملکا هان علیه الانفاق فیما امره الله تعالی ان ینفق فیه. 1 از جمله مراتب انفاق، انفاق مال مي‌باشد نسبت به مواردي كه خداوند متعال به آن امر كرده است 2 پرداخت خمس به سادات در صورتي مبرء ذمه مي‌باشد كه به دستور مجتهد و همراه با اظهار خمس بودن آن به فرد مورد نظر داده شود 3 در مكتب عرفان و ديدگاه اولياء الهي كم و زياد بودن مال ملاك نمي‌باشد بلكه نحوۀ تعلق انسان به آن مورد اهميت مي‌باشد 4 در مقام توحيد و مقام عزت و كبريائيت خداوند متعال ميان پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله وسلم و ديگر افراد هيچ‌گونه تفاوتي نمي‌باشد 5 آشکارشدن مظلوميت اميرالمؤمنين عليه السلام در جريان به شهادت رسيدن همسر خويش و ازدواج اجباری ام كلثوم دختر اميرالمؤمنين عليه السلام با عمر 6 امام صادق عليه السلام مي فرمايند: اگر عبد در مقام عبوديت باشد حكومت بر جان و بدن خويش را بر اساس موازين عقلي و شرعي بايد به خداوند متعال تفويض كند 7 در مسأله انفاق جان، انسان بايد بر اساس تكليف عمل نموده و از مسير تعادل به افراط و تفريط كشيده نشود 8 نافرماني و سرپيچي هشام بن حكم از دستور موسي بن جعفر عليه السلام مبني بر تقيّه كردن در بيان مقام امامت و ولايت 9 حقيقت اسلام در مبارزه و خروج بر ظالمين و ستمكاران خلاصه نمي‌شود 10 كج‌انديشي و توهم نادرست برخي از علماء مبني بر اينكه ابوحنيفه از مفاخر اسلام به شمار مي‌آيد 11 در مكتب تشيع اطاعت و تبعيت از امام معصوم عليه السلام در شرايط مختلف مهم‌ترين اصل به شمار مي‌رود 12 آنچه وظيفه سالك الهي به شمار مي‌رود عمل بر اساس تكليف و وظيفه به دستور و امر ولي كامل الهي مي‌باشد 13 انجام عمل واحد براي يك شخص موجب رسيدن به درجۀ شهادت و رضوان الهي و براي فرد ديگر موجب خسران و غضب الهي مي‌شود 14 كيفيت نفوذ دقيق و ظريف شيطان در نفس و نيت افراد در هنگام انجام تكاليف و دستورات الهي

موضوع: مراتب انفاق در راه پروردگار متعال . فقره: فاذا لم یر العبد لنفسه فیما خوله الله تعلی ملکا هان علیه الانفاق فیما امره الله تعالی ان ینفق فیه. 1 مهم‌ترين مرتبه از مراتب انفاق در راه خداوند متعال انفاق در مسائل شخصيتي و از خود گذشتن مي‌باشد 2 تفسير ذيل آيه 139 از سوره مبارکه نساء: (فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَميعاً) 3 توضيحي راجع به كيفيت اراده و مشيت پروردگار متعال در ايجاد امور عالم بر اساس آيه هشتاد ودو و هشتاد و سه سورۀ يونس 4 بيان وجه و علت اينكه چرا عزّت در عالم هستي اختصاص به پروردگار متعال دارد 5 همة ذرات وجود پيامبر اكرم و ائمه معصومين علیهم السلام در قبال توحيد و مقام عزت پروردگار صفر محض مي‌باشد 6 توضيحي راجع به حقیقت ولایت وكيفيت احاطه و اشراف امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف در عالم وجود 7 خداوند متعال بر اساس حكمت بالغۀ خويش مقام عزت خود را به برخي از افراد به مقدار سعه وجودي ايشان عطا مي‌كند 8 در مكتب توحيد همۀ ارزش‌هاي حقيقي و اعتباري كه موجب تحقق عزت در وجود انسان مي‌شود اختصاص به پروردگار متعال دارد 9 امروزه اساس حركت مردم و جوامع بر طبق پيروي از احساسات و تخيلات و تأثيرپذيري از تبليغات مي‌باشد 10 از آنجايي كه عزّت و شخصيت انسان در همۀ ابعاد آن اختصاص به خداوند متعال دارد انسان بايد اين عزت و شخصيت را از او دانسته و در راه او انفاق و صرف كند 11 گروهي از افراد به خاطر برخي از مسائل و حيثيات شرعي از خصوصيات شخصي خودشان نمي‌توانند عبور و گذر كنند 12 مرحوم علّامه طهراني مي‌فرمودند: كسي كه به حج واجب و مستحبي برود و سر خود را نتراشد آثار روحانيت حج بر او بروز و ظهور نخواهد كرد 13 در صورتي كه عمل انسان سبب عادت كردن او به امري و تعلق نفساني او به آن شده محل و جايگاه نفوذ و تصرف شيطان در وجود خويش را فراهم كرده است 14 ذكر حكايتي از مرحوم آخوند ملاحسينقلي همداني مبني بر ملاقات ايشان با يكي از رؤساي صوفيه

موضوع: عبور از نفس و خواسته‌هاي آن فقره: فاذا لم یر العبد لنفسه فیما خوله الله تعلی ملکا هان علیه الانفاق فیما امره الله تعالی ان ینفق فیه 1 راه وصول به معرفةالله وكنار زدن حجاب‌هاي غفلت به واسطه عبور از نفس مي‌باشد 2 نفس يعني استقلال و خود ديدن و مسائل نفساني به مسائلي گفته مي‌شود كه اشخاص آنها را در محدوده خود بيانديشند و ديگران را در آن حريم وارد نكنند. 3 بيان سخنان مرحوم علّامه طهراني در ذيل سخنان دكتر منوچهر لاري 4 رشد و تعالي يك جامعه مبتني بر تضعيف مسائل نفساني آن جامعه و حاكميت رعايت مصالح كلي بر نظام آن جامعه مي‌باشد. 5 نقشه خليفه ثاني در جريان شوراي خلافت به نحوي بود كه در هيچ صورت خلافت به اميرالمؤمنين عليه السلام نرسد 6 اعتراف و اقرار عمر بر عجز خويش و برتري و فضیلت اميرالمؤمنين عليه السلام: لولا عليٌّ لَهَلك عمر، لا اَبقاني الله بعدك يا ابالحسن 7 توضيحي راجع به سخن امام سجاد عليه السلام: والذين هم بالبدار اليك يُسارعون 8 ذكر حكايتي از عملكرد رئيس جمهور سابق امريكا و يكي از فرماندهان معروف ارتش امريكا در پايان جنگ جهاني دوم 9 بررسي ديدگاه و نظر گروه ملامتيّه در كيفيت از بين بردن استقلال نفسي 10 تمرّد و سرپيچي يكي از شاگردان مرحوم علّامه طهراني از اطاعت كردن دستورات ايشان و عمل كردن بر اساس رأي و نظر خويش