Picture Gallery Archive Sound Gallery Library Contact Us Home
 
Sound Gallery > دروس حوزوي > درس خارج فقه > مبحث حج > جلسات 101 الی 150
  number on the page: Presentation Order:


Summary:
1 احرام در حج بایستی از مواقیت سته باشد "و لایجوز لاحد ان یتجاوز عن المواقیت و لاینبغی لاحد ان یرغب عن مواقیت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم". 2 در بسیاری از مواردی که افراد از دستورات شرع تخطی می کنند به واسطه خلط و مقایسه کردن شرع با مسایل مادی و ظاهری است و خطر آنجاست که انسان بخواهد برای احکام، دلیل ظاهری و مادی پیدا کند که برداشتهای غلط از اینجا شروع می شود. 3 دین اسلام هم حزن دارد و هم سرور و هم در ایام عادی حال عادی، اینکه بعضی می آیند دین را با گریه و اشک همگون می کنند خارج کردن دین است از جایگاه حقیقی خودش، و یا در مواردی که شارع امر به رخصت در عملی کرده، اگر انسان بخواهد خشکه مقدس بازی دربیاورد و بر خود امری را تحمیل کند، نه تنها فعل حرام انجام داده بلکه مسیر سلوکش به سمت خدا را نیز مسدود کرده است. 4 غدیر، غدیر شد به جهت احیای ارزشها، نه زیر پا گذاشتن آنها و ایجاد انحراف و ظلمت در دین. 5 روایات در عین حالی که حدود را تعیین می کنند، دست انسان را در موارد ضرورت باز می گذارند تا کسی به حرج و سختی نیافتد و احکام از حالت اعتدال خارج نشود. 6 ذکر قضایایی از تواضع همراه با تعقل علامه طباطبایی رضوان الله تعالی علیه و رندی های معروف کرخی و بیان بعضی از قواعد رندی در سلوک.

درس حج - جلسه 101
12 صفرالخیر 1432
Summary:
1 در مورد نذر، حتما باید منذور فی حد نفسه عملی مباح و یا مستحب باشد تا باعث ایجاد اولویت ثانویه ای شود. 2 بزرگان، نذر در اینگونه موارد را صحیح نمی دانستند که فردی جهت اتیان عمل واجبی، بواسطه نذر، الزام بیشتری برای خویش ایجاد کند، ولو اینکه شرعا اشکالی نداشته باشد. 3 در بسیاری از موارد، نذر باعث صعوبت بیشتری می گردد و لکن معلوم نیست موجب ثواب بیشتر گردد. 4 احرام دارای نورانیت خاصی است، لذا هر چه انسان بیشتر در احرام باقی بماند نورانیت بیشتری کسب می کند و این مسأله در احادیث نیز بصورت استحباب آمده است، اگر چه که امروزه از این مسائل غفلت می شود. در صورتی که مکلفین غالبا افراد صادقی هستند که اگر بدانند عمل می کنند و بهره بیشتری می برند ولی بعضی بر خلاف سنت مسائل را مطرح می کنند و به دلائل واهی مردم را از اتباع سنت نهی می کنند و اینها عندالله مسؤل هستند. 4 تا کسی متصل به غیب نباشد نمی تواند به حقایق برسد و از وسواس خناسان مطلع شود. 5 نشان دادن تصویر بزرگانی نظیر حضرت عباس علیه السلام در فیلم نه تنها اشکال ندارد که بسیار پسندیده نیز می باشد چرا که فیلم در انتقال فرهنگ اسلام بسیار موثرتر می باشد و حکم این مسئله با تعزیه خوانی سنتی مرسوم هیچ فرقی ندارد ولی هرگونه تصویر از صورت و سایر اعضای ابدان معصومین علیهم السلام مستثنی هستند و بلحاظ مقام عصمت می باید احتیاط کرد.

درس حج - جلسه 102
13 صفرالخیر 1432
Summary:
1 انسان بايد خود را مأموم امام معصوم ببیند و الا در بسیاری از اوقات به رأی شخصی خود کارهای غلطی را انجام می دهد که تبعات آن برای اسلام و امامش بسیار گران خواهد بود و ذکر بعضی از نمونه های تاریخی آن. 2 امام معصوم با ولایت خویش محو در اراده خداست و شیعه نیز باید خود را محو ولایت امام کند و برایش شرایط امام فرقی نکند، فقط امام را بخواهد و بس، چه امام غالب باشد و چه مغلوب، اگر غیر از این باشد افکار و اعمال او تبعاتی بدنبال دارد که تا سالها و قرن ها باقی می ماند. 3 مواقیتی که برای اهل هر بلدی مشخص شده است فقط منحصر برای اهل آن بلد نیست، بلکه هر فردی که از آن بلد به سمت مکه حرکت می کند نیز همان حکم را دارد. 4 توضیح و بیان کیفیت احرام از محاذات مواقیت و چگونگی آن برای بلاد مختلف و بیان اختلاف نظر مرحوم علامه طهرانی و مرحوم آیه الله گلپایگانی رضوان الله علهیما.

درس حج - جلسه 103
14 صفرالخیر 1432
Summary:
1 در اینکه نباید از مو اقیت تجاوز کرد شکی نیست و لکن در خصوصیات و محدوده آن اختلاف است لذا بستن احرام برای خانم‌های دارای عذر شرعی در خارج از مسجد شجره اشکال ندارد به عبارت دیگر اینها مسائل عرفی است مانند طواف که الزامی ندارد دقیقا از محاذات حجرالاسود باشد بلکه تا حدودی اختلاف طبیعی است. رسول خدا با شتر طواف می‌کردند و شتر احیانا می‌چرخید و یا جلو و عقب می‌رفت، بنابراین سخت‌گیری‌های بی مورد خلاف شرع است و عندالله مسئول هستیم. 2 اگر مجتهد عرف را بفهمد به مراد نظر شارع می‌رسد و دیگر مردم را به تکلف نمی‌اندازد. 3 ائمه بین طواف واجب و مستحب تفاوت می‌گذاشتند و در استحباب قائل به تسامح بودند و حتی در واجب سخت‌گیری نمی‌کردند، اگر چه حکم یکی است لکن بحث در الزام و عدم الزام است. 4 در مسئله‌ی محاذات مواقیت نیز باید عرف را مد نظر قرار داد و نیاز به دقت‌های ریاضی نیست.

درس حج - جلسه 104
18 ربیع الاول 1432
Summary:
1 انسان اگر در مسئله ای به نحو متقن به نتیجه ای رسید دیگر نمی تواند در مقابل برخوردهای اغواگرانه دیگران عقب نشینی کند زیرا اهل باطل تغییر نمی کنند بلکه رنگ عوض می کنند. 2 فرق است بین اینکه شخص به مواقیت برسد و احرام نبندد و بین کسی که از محاذات مواقیت بگذرد تا به ادنی الحل برسد، زیرا شارع در غیر مواقیت ساکت است و در اینجا با شمّ اجتهادی می‌ توان مراد شارع را فهمید لذا فقیه بایستی خود را در فضای تکلیف قرار دهد تا بفهمد که چگونه باید جواب دهد. و در حال حاضر اکثریت حجاج از محاذات می‌گذرند. 3 بنای شارع در بسیاری از موارد احکام بر تسامح و تساهل است، در حالی که بسیاری از آقایان با سخت‌گیری‌های ناصواب مردم را در تکلف قرار داده و از حقیقت و روح عبادات دور می سازند. 4 در جریانات اخیر کشور های عربی دیدید آنهایی که روزی سردمدار مبارزه با استکبار جهانی بودند، چگونه برای حفظ موقعیت خویش مردم را کشتند. و اینها برای انسان عبرت است!.

درس حج - جلسه 105
22 ربیع الاول 1432
Summary:
1 در جایی که انسان شک دارد، به خلاف دیگران که قائل به اجرای برائت هستند، ما قائل به احتیاط هستیم و باید بدنبال اشتغال یقینی بود. 2 هیچ فرقی بین اشتغال یقینی در مورد وضوح تکلیف و اشتغال یقینی در مورد اجمال نیست. 3 بیماری آلزایمر و فراموشی فقط به این نیست که انسان اسم یا آدرس منزل خویش را فراموش کند بلکه به این است که انسان تعهدات خویش و احقاق حق و حرمت ظلم و وجوب صداقت و سایر تعهدات اخلاقی را فراموش کند که همگی گرفتار این بیماری هستیم و به همین واسطه، انسان آرام آرام مصداق آیه ختم الله علی قلوبهم و علی سمعهم و علی ابصارهم غشاوه می‌شود. و راه علاج آن است که انسان هیچگاه خود را معصوم از خطاء نبیند و همیشه بدنبال پیدا کردن خطای خویش باشد که آن را اصلاح کند و در صورت ضرورت جبران نماید.

درس حج - جلسه 106
23 ربیع الاول 1432
Summary:
1 جهت تمسک به اصل عملی نمی‌توان به صرف شک در مورد تحقق علیت اکتفا نمود بلکه باید در همه جا منطبق با مجاری عقلیه و عرفیه باشد و بنای شارع در اجرای اصل با بنای عرف و سیره عقلائیه تفاوت ندارد الا در بعضی موارد که با قرائن و شواهد معلوم می گردد. 2 بنای شارع در بعضی موارد بر تسهیل و عدم تحقیق است مانند احراز عدالت امام جماعت و یا امور شخصیه افراد و در بعضی موارد که به اعراض و نفوس مردم بر می گردد بنا بر تضییق و تشدید است. 3 اشکالی که هست این است که بیشتر افراد از غیر مواقیت عبور می کنند و چگونه متصور است شارع در مورد اکثریت ساکت باشد و حتی روایت عبدالله بن سنان نیز مخصوص ذوالحلیفه است و از کجا می توان به بقیه موارد شمول داد و آیا اساسا این روایت می تواند در مقابل اجرای اصل مقابله کند یا خیر ؟ 4 آقای حداد رضوان الله علیه می فرمودند: کسانی می‌توانند مشکلات و خطرات سلوک را درنوردند که از عقلشان بیشتر از چشمشان استفاده کنند.

درس حج - جلسه 107
24 ربیع الاول 1432
Summary:
1 بعضي قائلند که عدم وجوب احرام از مواقیت، مساوی است با جواز احرام از محاذات با میقات در حالی که این مساله با احمال تقیید روایات و اختصاص حکم به ذوالحلیفه، معارض خواهد بود. 2 همچنین اصل دیگری که مانع از کلام آنها می شود اصل عدم تکلیف زائد و شاق است خصوصا که امام لزوم احرام از ذوالحلیفه را بیان فرمودند نه بقیه مواقیت را تا بشود محاذات را توسعه داد و اساسا ذوالحلیفه دارای خصوصیات خاص خود است، مضافا بر اینکه امام علیه السلام شرط اقامه یک ماه در مدینه را بیان فرموده اند. 3 اقامت یک ماه، باعث می شود آن شهر وطن محسوب شود و بیان حضرت بی جهت نیست تا بسهولت بشود از آن رفع خصوصیت کرد. 4 مرحوم والد در مواردی که وجوهات مشتبه بود آن را نمی پذیرفتند و صریحا متذکر می شدند در حالی که سایر مراجع نه تنها قبول می کردند بلکه بنا بر مصالح ضروری نیز می دانستند!

درس حج - جلسه 108
26 ربیع الاول 1432
Summary:
1 انسان تا مادامی که در معرض اعتباریات قرار نگیرد، نمی‌فهمد که اعتباریات چه بلائی سر انسان می آورد تا جایی که نفسانیات و اهوإء شیطانی را جزو خصوصیات اولیه فرد قرار می‌دهد ولو اینکه شخص ظاهراً در راه خدا باشد. 2 روایات انحصار احرام از مواقیت برای کسانی است که از مواقیت عبور می کنند لکن نسبت به افرادی که از مواقیت عبور نمی کنند ساکت است. 3 بسیاری از فقها قبل از ورود در بحث و حکم می‌گویند در صورت فقدان دلیل اصل برائت داریم در حالی که این طرز بحث کردن اهانت به کلام معصوم است و زمین گذاشتن آن و طبعا غلط است. 4 بواسطه کج سلیقه‌گی بعضی آقایان بسیاری از استحبابات نماز مسکوت و مطرود مانده است. 5 مرحوم علامه طهرانی می‌فرمودند: هیچ تفاوتی میان نماز واجب و مستحب در رعایت حضور قلب نیست و انسان نمی‌تواند صرف استحباب از توجه‌اش کم بگذارد.

درس حج - جلسه 109
10 ربیع الثانی 1432
Summary:
1 همانطور که أدله موافقین کفایت احرام از محاذات، مانند مرحوم علامه طهرانی، محل تأمل است، همچنین أدله مخالفین نیز ناقص می‌باشد. 2 روایات وارده در مساله محاذات، مختلف است بعضی دلالت بر عدم جواز تخطی از مواقیت را می‌کنند و بعضی توسعه می‌دهند و بعضی هم بین حالت جهل و نسیان و یا فوت وقت حج تفاوت می‌گذارد. 3 مجتهدینی مانند مرحوم شیخ حسین حلی و شیخ مرتضی حائری قبل از بحث، روایات را دسته‌بندی می‌کردند تا وصول به فهم آنها آسان شود، ثانیا در طبقه‌بندی روایات باید این نکته را مد نظر قرار داد که همه روات اهل کتابت نبوده‌اند و یا بعضی با چند واسطه نقل می‌شده و تمام اینها در احتمال جدی تغییر الفاظ و تحریف مراد روایت تأثیر دارد. و بعضی روایات هم خبر واحد است و قابل اعتماد نیست. و لذا در خود روایات نیز توصیه به أخذ از راوی أعلم و أوثق در فهم روایات شده است.

درس حج - جلسه 110
6 جمادی الاول 1432
Summary:
1 انسان نباید به عنوان مساعدت مظلومین و به بهانه تقلید از امثال علی بن یقطین در دستگاه ظلم وارد شود (مسئله ایشان بنا به دستور امام معصوم بوده است) چون اولا انسان با حضور در دستگاه ظلم، مجبور به مساعدت با آن خواهد بود و ثانیا نفس حضور یک فرد وجیه الملة در دستگاه ظلم به منزله تأييد آن است و بسیاری از سلاطین جور به همین سبب در اذهان مردم تأیید شده‌اند و لذا بزرگان از اینگونه أعمال نهی می‌کرده‌اند و همچنین به همین دلیل ما می‌گوییم افرادی هم که ظاهری مناسب با مجالس امام را ندارند نباید در مجالس شرکت کنند. 2 دسته بندی روایات خصوصا روایت معاویة‌بن‌عمار و علی‌بن‌جعفر می‌تواند اصول و پایه‌های تفکر ما را در کیفیت احکام راجع به میقات بیان کند. و بعد از آن می‌توان منظور سایر روایات را فهمید. خصوصا اینکه معاویةبن‌عمار فرد فقیه و دقیقی بوده و تبعا سوالاتش نیز فنی و دقیق است. و اساسا دقت در احوال راوی در اعتماد به روایت بسیار مهم است. 3 وقتی شارع آنقدر دقت کرده که حتی برای أماکنی که در آن زمان نبوده میقات معین نموده است، فقیه باید فکر کند چرا شارع محاذات را مطرح نکرده و آیا بر نفس مواقیت نظری داشته است یا خیر؟ 4 انسان باید زرنگ باشد و خود را در امور دیگران درگیر نکند و از خطوط قرمزی که تعیین شده است عبور نکند و در همه موارد از استاد تبعیت کند چه با مذاق او سازگار باشد و چه نباشد.

درس حج - جلسه 111
8 جمادی الاول 1432
Summary:
1 مرحوم علامه طهرانی کارهایی را که به دیگران ارجاع می‌دادند، پیگیری می‌کردند تا به نحو صحیح و دقیق انجام شود، زیرا دیگران مطالب را به سلیقه و فهم خویش نقل کرده و یا می‌نوشتند در حالی که مطلب خلاف به اسم ایشان تمام می‌شد. 2 تمام افکار ما را ظاهر فرا گرفته است، لذا اگر به حرم امام رضا علیه‌السلام مشرف شویم به جهت دیدن گنبد و بارگاه کذایی احترام خاصی قائل می‌شویم و کفش‌هایمان در می‌آوریم در حالی که در بقیع این حال را نداریم!! 3 روایاتی که مواقیت را بیان می‌کنند عموما در بیان حکم ابتدائی و اولی هستند (در حال صحت، عدم خوف، عدم ضیق وقت...) لذا حتما می‌بایست در بررسی روایات هسته مرکزی آنها را به دست آورد تا بواسطه تشتت روایات دچار سردرگمی نشویم و متأسفانه این نکته در تبویب کتب روایی ما لحاظ نشده است. 4 با دقت در کتب روایی و سیره، هیچ مدرکی برای محاذات نمی‌یابیم لذا به ضرس قاطع می‌توان گفت که احرام از محاذات کفایت نمی‌کند. 5 انسان باید دقت کند تا دچار اشتباه نشود زیرا اگر مبتلا شد ولو اینکه بعدا اصلاح کند دیگر مانند اولش نمی‌شود و این نکته در ارتباط با بزرگان بسیار مهم است.

درس حج - جلسه 112
9 جمادی الاول 1432
Summary:
1 در مواردی که روایتی در مقابل روایات متواتر آمده است، فقیه باید به فکر بیافتد که بر چه اساسی امام علیه السلام چنین مطلبی را فرموده است. 2 تنها دلیل نقلی موافقین جواز احرام از محاذات مواقیت، روایت عبدالله بن سنان است که اولا از جهت کمیت و رجحان سندی و وثاقت در اسناد نسبت به روایات متواتره مخالف قابل مقایسه نیست و ثانیا این روایت در مورد کسی است که مقیم مدینه شده لذا اصلا ربطی به موضوع ندارد تا اینکه القاء خصوصیت شده و به سایر مواقیت نیز سرایت پیدا کند، چرا که القاء خصوصیت در موضوع واحد ممکن است. 3 مجتهد نباید در رسیدن به فتوا، آراء و انظار فقهاء دیگر را مورد نظر قرار دهد بلکه می‌بایستی مستقلا ادله را برسی نماید. 4 در مطالعه تاریخ در ازمنه مختلف انسان به این نتیجه می‌رسد که تفاوتی بین عملکرد ابوحریره‌هایی که با جعل اکاذیب معاویه‌ها را بر روی مسند قدرت نشاندند با آقایان و افرادی که برای مصالحی جعل شجره‌نامه و یا نسبت‌های دیگر می‌کنند وجود ندارد. و همچنین در مواردی که محدثین و فقهاء بنا بر مصالحی بدون وجود سند مطلبی نقل کرده‌اند، مانند مرحوم محدث قمی که بنا بر قول آیه الله خمینی، ایشان برخی مطالب مفاتيح الجنان (مثل عید نوروز یا برخی ادعیه ماه رمضان) را با علم به نداشتن سند ذکر کرده است.

درس حج - جلسه 113
21 جمادی الاول 1432
Summary:
1 مرحوم علامه طهرانی می‌فرمودند: به حرف مردم کاری نداشته باش و به تکلیف خود مشغول باش، زیرا حرف مردم تمامی ندارد. و خود ایشان چه تهمت‌هایی که از آشنا و غریب تحمل نکردند که هر کدم از مشاکل ایشان کوهی از صبر می‌خواهد و ما باید مرام و فهم و گذشت و صبر آنان را سر لوحه‌ی زندگی خویش قرار دهیم و از طرف دیگر نیز دقت کنیم عملکرد ما مانند افرادی که بدون تحقیق، افراد را مورد هجوم قرار می‌دهند نباشد. 2 در اینکه آیا احرام یک حقیقت بسیطه است یا مرکبه الاجزاء اختلاف است و البته احرام یک حقیقت بسیطه است که دارای لوازمی است و بدون رعایت آن لوازم آن حقیقت نورانیه‌ی احرام تحقق پیدا نمی‌کند. 3 دیدگاه ظاهربینی و عدم توجه به امور باطنی باعث انقلاب حج از روحانیت خود شده است و به تعبیر امام صادق علیه‌السلام ما اکثر العجیج و اقل الحجیج است.

درس حج - جلسه 114
22 جمادی الاول 1432
Summary:
خارج از کلاس

درس حج - جلسه 115
29 جمادی الاول 1432
Summary:
1 در احرام و سایر عبادات، اساس عبارت است از نیت بسیطی که آن افعال خارجی حاکی از آن هست. 2 در هر عبادتی حتی در اجزاء مختلفه حج هر کدام روح خاصی حاکم است که اگر فرد را متنبه بر آن روح نکنند به او ظلم کرده‌اند. 3 در کلیه احکام، اثر مترتب بر آن روح بسیط حقیقی است، لذا با عدم توجه به آن انسان آن تأثیر را مشاهده نمی‌کند. 4 در امور استحبابی مانند انگشتر به دست کردن، باید دید منظور شارع در زمان حج چیست، چرا که در حج مراد شارع رفع تعلق است و چه بسا این امور تعلق آور باشد. 5 با اینکه در اسلام این قدر توصیه و تأکید بر نظافت و استعمال عطور شده لکن متأسفانه این مسأله در جامعه و خصوصا در مساجد و امکنه عبادی کمتر مراعات می‌شود.

درس حج - جلسه 116
4 جمادی الثانی 1432
Summary:
1 بعضی ها همیشه دنبال یافتن عیوب خویش جهت اصلاح آنها هستند، این افراد پیشرفت می کنند. لکن بعضی ها دائما خود را مبری و منزه از عیوب می دانند ولی باید بدانیم که ما معصوم نیستیم و می باستی همیشه به قصور و اشتباهات خود اعتراف داشته باشیم. 2 عبادات و امور شرعیه همگی دارای حقیقتی بسیط هستند، لکن دارای لوازمی هستند که اگر چه تحقق خارجی این حقیقت به تحقق آنها بستگی دارد، ولی بازگشت این لوازم نیز به نیت انسان است و بدون نیت فعل خارجی دارای تأثیر نمی باشد. مانند عقد نکاح که به معنای نفس ایجاد علقه بین طرفین بواسطۀ عمل خاصی است و لذا عقود سایر ادیان نیز محترم می باشد. 3 به طور کلی ما نسبت به تعالیم اسلامی جاهل هستیم و همین مسأله در کیفیت فهم و انظار و برداشت ما تأثیر دارد. و چون برداشت ما عادتا کثرتی است، تبعا احکام نیز جنبـۀ کثرتی به خود می گیرند در حالی که احکام بر اساس توحید نازل شده اند و البته حرکت بر اساس عالم توحید و اطاعت از امام زمان نیز که از عالم توحید نشأت می گیرد، مسألۀ آسانی نیست و نفوس کثرتی از آن فراری هستند.

درس حج - جلسه 117
6 جمادی الثانی 1432
Summary:
1 حقیقت بسیطیه یا غیر بسیطیۀ تکالیف هیچ ارتباطی با مکلف ندارد بلکه در مقام ثبوت است. 2 مبحث شرایط ضمنی در تکالیف از مسائلی است که کمتر به آن توجه شده است و معدودی از علماء راجع آن بحث کرده اند که آن هم کامل نیست. 3 احکام بر اساس یک فهم عقلانی و عرفی و یک ادراک منطقی نازل شده است و هر کدام را باید بر اساس ملاک خودش مورد بحث و بررسی قرار داد. 4 مرحوم آقای حداد و مرحوم علامه طهرانی، حضرت علی بن جعفر (مدفون در قم) را بسیار جلیل القدر می دانستند و حتی می فرمودند خوشا به حال مرحوم آقای انصاری که در کنار مقبره ایشان دفن شده است. 5 وقتی جهالت جای عقلانیت و منطق را بگیرد و نفهمی جای شعور و ادراک صحیح را بگیرد، انسان دیگر نه برای دین ارزش قائل می شود و نه برای امام زمان، زیرا رحمت خدا جایش را به شرارت می دهد.

درس حج - جلسه 118
7 جمادی الثانی 1432
Summary:
1 اصل اولی در موضوعات شرعیه بر پیروی از اساس و سیره عرف و سنت عقلائیه است و اساسا شرع بر متفاهم عرفی نازل شده است در حالی که بسیاری از فقها خصوصاً اصولیین از این نکته فاصله گرفته‌اند و فضای خاصی برای احکام لحاظ کرده‌اند و لذا احکام را از مجرای عرفی خود خارج کرده‌اند. 2 شرط ضمنی به جهت استدامه عقد است چه در معاملات و چه در عقد نکاح، لذا در جایی که ایراد از مشتری و یا مرد در عقد نکاح نباشد و عقد ادامه پیدا نکند عمل به شرط واجب نیست و در مقابل نیز اگر مرد مقصر باشد مهر السنه تبدیل به مهرالمثل خواهد شد و یا در صورت قصور طرفین تقسیم می‌شود. 3 از جمله مواردی که در باب خیار غبن مور بحث قرار نگرفته این است که اگر در فاصله‌ی کوتاهی از انجام معامله تغییر فاحش قیمتی ایجاد شود که سبب آن بایع نبوده بلکه از مسائل غیر مترقبه ایجاد شده باشد، در این صورت اگر خیار غبن شامل موضوع نشود بایع در معرض خسارت جدی قرار می‌گیرد و ممکن است نصف سرمایه‌اش را از دست بدهد، لذا قاعده لاضرر و لاضرار شامل آن می‌شود. 4 رشد قیمت مهر و یا جنس باید بر اساس یک سیر طبیعی باشد و میزان محاسبه آن نیز به عهده اهل خبره است.

درس حج - جلسه 119
10 جمادی الثانی 1432
Summary:
1 احرام عبارت است از دخول در حریم عزت و غیرت و نورانیت پرودگار و خروج از عالم مجاز و ورود در عالم حقیقت که در این وقت به انسان اجازه ورود داده شده است و در نماز هم همین طور است لذا پیامبر انتظار آن را می کشیدند نه مانند ما که با دخول وقت نماز احساس سنگینی تکلیف می‌کنیم. 2 در بسیاری از اوقات ممکن است با نیتی عملی برای انسان ثبت شود در حالی که ما بازای خارجی ندارد مانند این که کسی با همسر خویش به نیت دیگری نزدیکی کند و برای او زنا ثبت شود. 3 احرام دارای مراتبی است که بازگشت آن مراتب به میزان معرفت مُحرِم و مقدار استناره او از این ورود در حریم الهی خواهد

درس حج - جلسه 120
12 جمادی الثانی 1432
Summary:
1 احرام که عبارت شد از ورود در حریم الهی، یک حقیقت بسیطه است که طبعاً دارای لوازمی است و اگر چه که بدون ظهور این لوازم آن عمل تحقق خارجی پیدا نمی‌کند لکن آن حقیقت مسأله یک امر بسیط بیشتر نیست. 2 اوامری که مولی جعل می کند از لحاظ حیثیت تشریعیه و حیثیت تکوینیه کاملاً با هم تطبیق می‌کنند لذا در یک تکلیف مانند نماز می‌گوید عطر بزن و در یک تکلیف مانند احرام می‌گوید عطر زدن حرام است که همه بر اساس حکمت است. 3 در احرام عمره داریم که بعد از غسل و احرام و اتیان رکعتین تلبیه را شروع نکنید، بلکه تا بیداء حرکت کنید و سپس تلبیه بگویید.

درس حج - جلسه 121
13 جمادی الثانی 1432
Summary:
1 پیرامون بحث افتراق بین نیت احرام و تلبیه روایات متفاوتی آمده است و اگر چه که احرام تام است و نبایستی عمل منافی انجام داد ولی در عین حال حاج می‌تواند و بلکه مستحب است که تلبیه را به تأخیر بیندازد. 2 همانطور که قبلا گفته شد باید قبل از ورود در هر بحثی، سراغ روایات اصلی رفته و سایر روایات را با آن لحاظ کرد، خصوصاً روایاتی که با مخالفات قابل جمع است. 3 تا جائی که امکان دارد باید کلام امام معصوم را حمل بر حالت عادی و غیر تقیه نمود، نه اینکه با ادنی مناسبتی حمل بر تقیه کرد. 4 روایات صحیحه و صریحه کیفیت احرام و سکونت قبل از نماز جهت ایجاد آرامش و سپس نماز و حتی دعاهایی که انسان را مهیای ورود در حریم می‌کند و بعد از آن امر به خروج از مسجد شجره و مشی تقریباً یک میل و سپس شروع تلبیه را بیان می‌کند، این روایات دلالت بر افضلیت و رجحان بلکه استحباب مؤکد تأخیر تلبیه می‌کند. 5 مرحوم علامه طهرانی تأکید داشتند بچه‌ها را ولو شیطنت کنند به جلسات اعیاد و وفیات ائمه اطهار علیهم السلام بیاورید لکن اگر سر و صدای آنها به جهت بیماری و یا بعضاً غیر قابل کنترل بودن آنها بیش از حد متعارف باشد و امکان استفاده سایرین را سلب کند بهتر است مادر با آنها در منزل بماند و بدیهی است که به همان فیض نائل خواهند آمد.

درس حج - جلسه 122
14 جمادی الثانی 1432
Summary:
1 غفلت از کیفیت صحیح فهم روایات باعث بسیاری از مشکلات گشته است، مانند مسئله بلوغ که بعضی از روایات معنی تسع سنوات را از علائم بلوغ قرار داده است، امّا در روایات دیگر سن بالاتر را ملاک قرار داده است و کیفیت صحیح فهم به فهم عقلائی از ملاک امور برمی‌گردد؛ لذا این امور قابل تشکیک است به مقدار فهم و ادراک مکلّفین. 2 روایاتی که در آنها سنّ بلوغ را مشخّص نموده‌اند غالباً به عنوان مشیر است یعنی غالباً در این سن ادراک پیدا می‌کنند امّا ممکن است فردی تا سنین بالاتر هم ادراک کافی پیدا نکند لذا به بلوغ هم نرسیده است. 3 البته پدر و مادر در قبال ایجاد جوّ مناسب برای ادراک فرزند وظیفه دارند امّا توجه به این نکته هم لازم است که ایجاد جوّ مناسب، یک مطلب است و ارادۀ خداوند و مقدار فهم ادراک فرزندان نکتۀ دیگری است؛ امّا در مجموع ایجاد فضای مناسب برای رشد و تکامل فرزندان لازم و بسیار مهمّ است.

درس حج - جلسه 123
17 جمادی الثانی 1432
Summary:
1 اذان یک مسئلۀ استقلالی است، امّا اقامه جهت دخول در نماز است. لذا اگر فرد وارد نماز هم بشود و قبل از رکوع بفهمد اقامه را نگفته، می‌تواند نماز را بشکند و اقامه را بگوید، امّا در اذان این گونه نیست. 2 نماز یعنی یک ارتباط خاص که در ارتباط با مجرای فیض یعنی پیامبر و ائمه علیهم‌السلام و خود ذات حق با تجلّیات او و مظاهر اسماء و صفات او و همۀ وسائط فیض او لحاظ می‌شود. به قول شافعی: «من لم یصل علیهم فلا صلاة لهم» زیرا این ربط در زیر ولایت امام معصوم علیه‌السلام است؛ لذا نماز هر لحظه‌اش اتحاد با همۀ مظاهر الهی است. این نماز خیرُ موضوع و اساس است نه نمازی که فقط رکوع و سجود ظاهری بدون این اتحاد باشد. 3 اگر قائل به ترکّب در احرام شویم معنایش آن است که نیّت و لبس ثوبین و تلبیه و ... باید همگی در میقات انجام شود در حالی که در بعض روایات خود ائمه علیهم‌السلام توصیه به تأخیر تلبیه می‌نمایند.

درس حج - جلسه 124
3 ذیقعده الحرام 1432
Summary:
1 اعمال انسان بایستی از روی نیّت برای خدا باشد و الاّ ارزشی ندارد. 2 منظور از نیّت، عظمی است که نفس و مکلّف بر اتیان بما انزل الله و ترک بما حرّمه الله می‌کنند و مولی عملی را می‌پذیرد که بر اساس امر و نهی او انجام گرفته باشد. 3 اگر قائل به تفریق بین احرام و تلبیه شویم و احرام را عصر و تلبیه را بعد از غروب آفتاب بگوئیم و آن شب، شب اول ماه جدید باشد، این عمره، عمره ماقبل می‌شود و الاّ مربوط به شهر جدید خواهد بود به دلیل عدم جواز اتیان به دو عمره در یک ماه.

درس حج - جلسه 125
7 ذیقعده الحرام 1432
Summary:
1 مطلبی که مرحوم شیخ محمد تقی آملی فرموده‌اند که احرام عبارت از توطین نفس است و بر شیخ و علامه و امثالهم ایراد گرفته‌اند که نیت جزء احرام نیست، خالی از اشکال نیست بلکه توطین نفس همان نیّت است. 2 برای ماه رمضان یک نیّت کافی نیست، بلکه هر روز برای خودش یک نیّتی لازم دارد، به دلیل صریح روایات وارده در باب صوم شهر رمضان. 3 نیّت همان است که شما می‌دانید چه می‌خواهید انجام دهید، لذا اگر کسی بداند می‌خواهد ده روز در مکانی بماند امّا نیّت عشرة ایّام نکند، باز باید تمام بخواند و روزه بگیرد.

درس حج - جلسه 126
14 ذیقعده الحرام 1432
Summary:
1 احرام مانند سایر امور عبادی امری بسیط و مربوط به نیّت است و اموری که قلبی هستند در آن ترکّب راه ندارد زیرا از مقولۀ مجردات هستند. لذا اینکه بعضی احرام را التزام به تکالیف خاصّه دانسته‌اند و این التزام را غیر از نیّت تصور کرده‌اند، محلّ اشکال است. 2 روش اسلام در پذیرایی از مهمان آن است که غذا در منزل طبخ شود و خریدن غذا از بیرون برای مهمانی امری پسندیده نیست و موجب سلب برکت از اهل خانه خواهد شد. 3 حال که احرام عبارت شد از نیّت، بهتر است این نیّت را در میقات انجام دهد و تلبیه را اگر به تأخیر اندازد مانعی ندارد؛ مانند مسجد شجره که اصلاً تأخیر احرام استحباب دارد.

درس حج - جلسه 127
27 ذیقعده الحرام 1432
Summary:
1 روایاتی که در مسئلۀ توطن در مکّه آمده است متفاوت هستند، یعنی بعضی میزان توطن را یک سال قرار داده است و بعضی به صورت دیگری، لذا این اشکال پیش آمده است که آیا حج این افراد عمرۀ مفرده است یا تمتّع؟ 2 بعضی از افراد به صرف نفهمیدن منظور روایات آنها را کنار می‌گذارند، در حالی که این به دلیل عدم فهم آنان است و افرادی هستند که این روایات را بفهمند. اگر فردی اطّلاع کافی ندارد اصلاً نباید در این امور دخالت کند. 3 مسئله‌ای که باعث اشکال در اذهان آقایان گشته این است که ملاک توطن را نفهمیده‌اند و الاّ با توجّه به روایات متعدد، خصوصاً مانند روایت احرام از محاذاة از کلام امام علیه‌السلام روشن می‌شود که اقامۀ یک ماه نیز توطن را اثبات می‌کند.

درس حج - جلسه 128
28 ذیقعده الحرام 1432
Summary:
1 بعضی افراد در اموری به نحوی ذهنیت پیدا کرده‌اند که دیگر قبول حق برای ایشان مشکل است و این مسئله در طول تاریخ تکرار شده است و با تکرار مطالب در زمان حاضر، انسان وقایع تاریخی مانند سقیفه و غیره را بهتر ادراک می‌کند و مهمتر این که انسان واقعاً درمی‌یابد که: «ضلّ من لیس له حکیم یرشده». 2 در بسیاری از امور ممکن است افراد جهت اتیان یک امر عبادی در مصداق نیّت اشتباه کنند و غالباً می‌فرمایند که این عمل باطل شده در حالی که هیچ اشکالی در عمل نیست بلکه اشتباه فقط در مصداق نیّت است و با فهم عرفی بازگشت به نیّت اصلی امکان دارد. 3 در مبانی اصول عملیه اصلاً نیازی به روایات و مستندات شرعیه نداریم، همان طور که در امور عرفیه احتیاجی به مستندات نیست، بلکه اکثر این امور، امور منطقی است.

درس حج - جلسه 129
Summary:


درس حج - جلسه 130
16 جمادی الثانی 1434
Summary:


درس حج - جلسه 131
17 جمادی الثانی 1434
Summary:


درس حج - جلسه 132
26 جمادی الثانی 1434
Summary:


درس حج - جلسه 133
2 ذیحجه الحرام 1434
Summary:


درس حج - جلسه 134
3 ذیحجه الحرام 1434
Summary:


درس حج - جلسه 135
19 محرم الحرام 1435
Summary:


درس حج - جلسه 136
21 محرم الحرام 1435
Summary:


درس حج - جلسه 137
26 محرم الحرام 1435
Summary:


درس حج - جلسه 138
27 محرم الحرام 1435
Summary:


درس حج - جلسه 139
4 صفرالخیر 1435
Summary:


درس حج - جلسه 140
6 صفرالخیر 1435
Summary:


درس حج - جلسه 141
12 صفرالخیر 1435
Summary:


درس حج - جلسه 142
23 ربیع الاول 1435
Summary:
خارج از کلاس 1 مرحوم علامه طهرانی بارها می‌فرمودند: اگر این افراد لوطی‌منش نبودند، اثری از دین باقی نبود. چون در مقابل، بعضی از متدیّنین و اهل علم بودند که در جریانات مختلف، مصالح خویش را بر مصالح جامعه مسلمین ترجیح دادند! 2 امام حسین علیه‌السلام به دنبال تکلیف خویش بود و توقّع مساعدت و همراهی از احدی نداشت و حتی نفرمود اگر مرا بکشند دشمن دلشاد می‌شود، بلکه فقط به دنبال انجام تکلیف شخصی بود. 3 انسان نباید خود را در جایگاه امام معصوم قرار دهد و لذا تقلید از مرجع حیّ به سبب حجیّت اعتباری و تنزیلی صحیح است و با رفتن او تقلیدش نیز باطل می‌گردد.

درس حج - جلسه 143
4 رجب المرجب 1435
Summary:
بیان کیفیت خاص و متمایز درس خارج فقه استاد 1 بهتر است در جلسات درس مطالب مختلف‌فیه مطرح شود. 2 احرام بایستی صرفاً از مواقیت باشد و انسان از سرخود میقات احرام خویش را تغییر ندهد و وظیفه‌ی ما تبعیّت از شارع است در تمامی امور نه اینکه از سرخود برای خود اعمال و برنامه بتراشیم. 3 مرحوم علامه طهرانی می‌فرمودند: فقط باید مهر تربت کربلا مورد توجّه باشد و مهر مشهد مقدّس یا سایر اماکن استحبابی ندارد و غلط است. 4 مجتهد قبل از تأسیس اصل بایستی به سراغ روایات ائمه علیهم‌السلام برود.

درس حج - جلسه 144
11 رجب المرجب 1435
Summary:
مواقیت و جواز احرام من دونها 1 مرحوم شاهرودی به جهت ارتباط مرحوم آقا با اساتید عرفان مانند آیة الله قاضی و اصحاب ایشان، به مرحوم آقا اجازه اجتهاد ندادند. 2 انسان در مسائلی که تخصص ندارد نباید وارد شود. 3 تیتر سرفصل‌های کتاب وسائل‌الشیعه انطباق زیادی با روایات مطروحه در فصول ندارد. 4 بیاناتی در احرام از ادنی‌المحل و یا در مواقع مضی‌الوقت و نذر. 5 کسانی‌ که جنبه‌ی توحیدی احکام الهی را ادراک نکنند در بیان احکام الهی به نتیجه‌های ظاهری و تشویش‌آور می‌رسند. 6 افرادی مثل علی‌بن‌ابی‌حمزه بطائنی که به انحراف کشیده شدند به جهت آن بود که ارادت آن‌ها به امامشان، یک ارادت ظاهری بود و عمق پیدا نکرده بود.

درس حج - جلسه 145
17 رجب المرجب 1435
Summary:
مواقیت و جواز احرام من دونها 1 اولیای الهی با مسائلی از حیات انسان کار دارند که دیگران به آن توجهی ندارند و آن هویّت حقیقی انسان است؛ در حالیکه نظام ارتباطی مردم با اولیاء و با یکدیگر بر اساس توهّمات و تخیّلات است. 2 بیان احرام از محاذات میقات و موارد آن. 3 اگر احرام از محاذات به دلیل موجّه شرعی نباشد شخص باید بگردد از یکی از مواقیت محرِم شود.

درس حج - جلسه 146
18 رجب المرجب 1435
Summary:
شروع سال تحصیلی جدید 1 تجدید نظر استاد در حکم عدم جواز قرائت از روی مصحف شریف در صلوات یومیه. 2 بیان نظر بزرگان در جواز قرائت از روی مصحف و قرائت سور عزائم به خلاف غیرهم و حتی جواز قرائت آیۀ سجده در نماز. 3 ظاهر روایتی که در این موضوع مطرح بود، بیان کنندۀ عدم جواز قرائت از روی مصحف است لکن با تأملی در مضمون روایت به دست می‌آید که قرائتی که نیاز به توجه بیش از حد داشته باشد مانند قرائت مصحف از بعید مورد تردید است؛ امّا نسبت به قرائت مصحف شریف به روی دستان و از نزدیک ساکت است. 4 روایات بسیاری اشاره به ثواب و حتی ضرورت قرائت سور مختلفه و حتی سور عزائم در نماز دارند که این مطلب منحصر در حافظان قرآن نیست، بلکه اطلاق دارد. لذا کسانی که حافظ نیستند چگونه بایستی از سور دیگر در نمازشان بهره ببرند؟! 5 به طور کلّی دوری ما از مبانی شریعت و عدم لحاظ تأثیر دستورات مختلف دینی باعث گردیده که در نمازهای یومیه حکم به اقتصار بر سور قصار بنمائیم، در حالیکه ائمه علیهم‌السلام می‌فرمایند: «أمر الناس بالقراة فی الصلاة لئلا یکون القرآن مهجوراً مضیعاً». 6 حکم به جواز قرائت از روی مصحف در صلوات یومیه و غیر یومیه، حتی سور عزائم، دون سور دارای آیات سجده واجب.

درس حج - جلسه 147
27 ذیقعدة الحرام 1435
Summary:
عدم جواز احرام بعد از میقات 1 اصحاب ائمه علیهم‌السلام دائماً قلم و کاغذ همراه داشته‌اند تا هر مطلبی که از ائمه صادر می‌شود ثبت شود. مرحوم آقا رضوان الله علیه همواره در جیب خویش دفتری داشتند که نکته‌ای از ایشان سهو نشود. زیرا هیچ کسی نمی‌تواند همۀ مطالب را حفظ کند. 2 مرحوم آقا رضوان الله علیه در بیعت با شاگردانشان به نیابت از مرحوم حداد بیعت می‌کردند. 3 بحث ضرورت احرام از مواقیت مشروعه و عدم تجاوز از آنها الّا به ضرورت و عدم تقدّم احرام از مواقیت الّا بالنذر. 4 روایت ضرورت احرام از میقات آن قدر شدّت و تأکید دارد که حتی اگر زنی لازم باشد فراسخی را برگردد تا از میقات محرم شود، ضرورت دارد. لذا فقیه نمی‌تواند به دلائل واهی حکم به احرام از محاذات کند. 5 احرام از محاذات مواقیت در صورتی مورد تأیید شارع است که شخص نگران باشد که حج او فوت شود. در غیر این صورت بایستی برگردد و از میقات محرم شود ولو اینکه چندین روز طول بکشد. 6 روایاتی که اجازه می‌دهد محرمی که از میقات احرام نبسته صرفاً از حرم خارج شود و محرم شود به جهت ضیق وقت است و بعضی که به سبب این روایات، احرام از میقات را مستحب می‌دانند، نفهمیده‌اند با کثرت روایات مخالف و شدّت و حدّت آنها چگونه ممکن است امام علیه‌السلام در یک مسألۀ استحبابی این قدر شدّت به خرج بدهد که مکلّف را به سختی بیاندازد؟!

درس حج - جلسه 148
2 ذیحجة الحرام 1435
Summary:
عدم جواز احرام بعد از میقات 1 بررسی روایات عدم جواز احرام از غیر مواقیت و بیان معانی و مفاهیم آنها. 2 بعضی از روایات دلالت می‌کند بر ضرورت رجوع زن یا مردی که از میقات محرم نشده است به میقات مربوطه در حالیکه امکان بازگشت یک زن، آن هم در زمان شارع، بعید و بلکه محال بوده لذا در بعضی روایات در صورت امکان واجب می‌دانند؛ و لذا معنای در صورت امکان استحباب نیست. و در این گونه موارد بازگشت به مقدار مایمکن واجب می‌شود و یا در صورتی که خوف فوت حج باشد میقات از ادنی محل کفایت می‌کند. 3 در روایت است که رسول خدا صلی الله علیه و آله در عرفات ایستاده بودند و حجّاج می‌آمدند و سؤالاتشان را می‌پرسیدند و حتی یک مورد نداریم که رسول خدا ایراد گرفته باشد بلکه در تمامی موارد مهر صحّت بر اعمال آن‌ها می‌زنند. 4 فضای غالب در حج فضای رحمت است و مجتهدی که این فضا را احساس نکرده باشد حجّی سخت برای مردم به ارمغان می‌آورد. حج مردم باید بر اساس همان فضای زمان رسول خدا صلّی الله علیه و آله برقرار شود. 5 تأثیر ارتباطات در شکل گیری افکار و تمایلات بسیار مهم است. چه بسا رفیقی که تمام سلوک و حیات انسان را از بین ببرد و یا برعکس! لذا مرحوم حداد رضوان الله علیه می‌فرمودند: نفس بعضی از افراد مانند نفس مار سمّی است که انسان را از پا می‌اندازد. در فقه نیز اینکه مجتهدی در فضای رحمت الهی و زمان شارع باشد یا برعکس، دیدگاه‌های فقهی او را شکل می‌دهد.

درس حج - جلسه 149
3 ذیحجة الحرام 1435
Summary:
حج نیابتی 1 انسان اگر در کلامی یا مطلبی اشتباه کرد بایستی بیان کند و بازگردد و الّا روز به روز بر حماقتش افزوده می‌شود. 2 کسی که مستطیع بوده و حج انجام نداده است و از دنیا رفته، بر وراث او واجب است که حج او را انجام دهند و نه از ثلث یا میراث بلکه از اصل مال ابتداءً بایستی آن حج را انجام داد و این بر ذمّۀ ورثه است. 3 کسی که مستطیع باشد و حج را انجام ندهد در سالهای بعد ولو سینه خیز باید برود و حج را بجا آورد. یعنی به هر کیفیّتی بایستی حج کند و الزامی ندارد که به صورت رسمی باشد بلکه به هر عنوان ولو به عنوان کارگر بایستی حج را بجا آورد. 4 نماز در تمام مکّه و مدینه و در کربلا (در حرم) و در مسجد کوفه (فقط در خود مسجد) کامل است. 5 بیان تشیّع مأمون و فرق بین شیعۀ ملتزم و شیعۀ اسمی و شیعۀ حقیقی.

درس حج - جلسه 150
6 ذیحجة الحرام 1436

   

© 2008 All rights Reserved. www.Motaghin.com
Links | Login | SiteMap | ContactUs | Home
عربی فارسی انگلیسی