بسم الله الرحمن الرحيم
قاطعيّت آيات قرآن بهيچوجه با ظواهر امر قابل توصيف نبود PAGEREF _Toc88483434 \h 98 گفتار مورّخين خارجي، در اينكه پيامبر اسلام به گفتار خودش ايمان داشته است PAGEREF _Toc88483435 \h 99 صبر و تحمّل رسول الله بر آزار و اذيّت و تكذيب و استهزاء كفّار وسفر رسول الله به طائف براي دعوت به خدا AGEREF _Toc88483436 آزارها و اذيّتهاي مردم طائف به رسول الله PAGEREF _Toc88483437 \h 102 استماع جنّ آيات قرآن را در بازگشت رسول الله از طائف PAGEREF _Toc88483438 \h 104 پناه خواستن رسول الله در وقت ورود به مكّه از بعضي از كفّار براي تبليغ رسالات خدا PAGEREF _Toc88483439 \h 105 پيامبر در طائف، تك و تنها با قاطعيّت دعوت خود را نمود. PAGEREF _Toc88483440 \h 106 اخلاق عظيم پيغمبر اكرم صلّي الله عليه و آله و سلّم PAGEREF _Toc88483441 \h 106 أشعار بوصيري در مجد و عظمت رسول اكرم صلّي الله عليه و آله و سلّم PAGEREF _Toc88483442 \h 108 لغات و اصطلاحات بديعۀ قرآنيّه PAGEREF _Toc88483443 \h 110 معناي «حقّ» و مشتقّات آن در قرآن PAGEREF _Toc88483444 \h 110 در تفسير آيۀ: أُولَـٰئِكَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ. PAGEREF _Toc88483445 \h 113 مراد از «شجرة ملعونه» در قرآن، بني اُميّه هستند (ت) PAGEREF _Toc88483446 \h 114 استفادۀ علاّمۀ طباطبائي از تعبير «حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ». PAGEREF _Toc88483447 \h 115 إجماع شيعه بر اينكه پدران و مادران معصومين، بايد موحّد باشند (ت) PAGEREF _Toc88483448 \h 115 معني «ضلال» در قرآن كريم PAGEREF _Toc88483449 \h 116 تعابير قرآن دربارۀ نزول عذاب PAGEREF _Toc88483450 \h 117 تفسير آيۀ: كَأَن لَمْ يَغْنَوْا فِيهَا PAGEREF _Toc88483451 \h 118 تفسير آيۀ: وَ جَعَلْنَـٰهُمْ أَحَادِيثَ.. PAGEREF _Toc88483452 \h 118 اختصاصات قرآن؛ آيات قرآن، در تعبيراتش ادب خاصّي دارد. PAGEREF _Toc88483453 \h 119 تعابير قرآن، ارزشها و حقائق را آشكار ميسازد. PAGEREF _Toc88483454 \h 119 لفظ «جهل» در قرآن كريم (ت) PAGEREF _Toc88483455 \h 120 قرآن كتاب تربيت و ادب است PAGEREF _Toc88483456 \h 121 قرآن ناسزا و سبّ را جائز نميشمرد مگر به ظالمين PAGEREF _Toc88483457 \h 121 ظهور روح محبّت و وَداد در آيات قرآن كريم PAGEREF _Toc88483458 \h 123 حجّيّت سنّت، در قوّۀ حجّيّت قرآن است PAGEREF _Toc88483459 \h 123 بسياري از مسائل اصول و فروع، از ضمّ و ضميمۀ قرآن و سنّت تحصيل ميگردد. PAGEREF _Toc88483460 \h 124 مجموع قرآن و سنّت، «علّت فاعلي» را خدا، و موجودات را «مُعدّات» ميشمرد. PAGEREF _Toc88483461 \h 124 قرآن و سنّت مانند دو بال طائر، هر يك مُقوّي دگرند. PAGEREF _Toc88483462 \h 128 بيان أميرالمؤمنين عليه السّلام در لزوم تمسّك به قرآن PAGEREF _Toc88483463 \h 128 توصيۀ أميرالمؤمنين عليه السّلام به قرآن، ضمن وصيّت مفصّله PAGEREF _Toc88483464 \h 129 دعاي «صحيفۀ سجّاديّه» در لزوم تمسّك به قرآن PAGEREF _Toc88483465 \h 131 وجه تسميۀ ديوان حافظ به لسانُ الغيب (ت) PAGEREF _Toc88483466 \h 133 «تا بوَد وردت دعا و درس قرآن غم مخور»؛ مواردي كه در «ديوان حافظ» از قرآن نام برده شده است PAGEREF _Toc88483467 \h 133
قاطعيّت آيات قرآن بهيچوجه با ظواهر امر قابل توصيف نبود PAGEREF _Toc88483434 \h 98
گفتار مورّخين خارجي، در اينكه پيامبر اسلام به گفتار خودش ايمان داشته است PAGEREF _Toc88483435 \h 99
صبر و تحمّل رسول الله بر آزار و اذيّت و تكذيب و استهزاء كفّار وسفر رسول الله به طائف براي دعوت به خدا AGEREF _Toc88483436
آزارها و اذيّتهاي مردم طائف به رسول الله PAGEREF _Toc88483437 \h 102
استماع جنّ آيات قرآن را در بازگشت رسول الله از طائف PAGEREF _Toc88483438 \h 104
پناه خواستن رسول الله در وقت ورود به مكّه از بعضي از كفّار براي تبليغ رسالات خدا PAGEREF _Toc88483439 \h 105
پيامبر در طائف، تك و تنها با قاطعيّت دعوت خود را نمود. PAGEREF _Toc88483440 \h 106
اخلاق عظيم پيغمبر اكرم صلّي الله عليه و آله و سلّم PAGEREF _Toc88483441 \h 106
أشعار بوصيري در مجد و عظمت رسول اكرم صلّي الله عليه و آله و سلّم PAGEREF _Toc88483442 \h 108
لغات و اصطلاحات بديعۀ قرآنيّه PAGEREF _Toc88483443 \h 110
معناي «حقّ» و مشتقّات آن در قرآن PAGEREF _Toc88483444 \h 110
در تفسير آيۀ: أُولَـٰئِكَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ. PAGEREF _Toc88483445 \h 113
مراد از «شجرة ملعونه» در قرآن، بني اُميّه هستند (ت) PAGEREF _Toc88483446 \h 114
استفادۀ علاّمۀ طباطبائي از تعبير «حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ». PAGEREF _Toc88483447 \h 115
إجماع شيعه بر اينكه پدران و مادران معصومين، بايد موحّد باشند (ت) PAGEREF _Toc88483448 \h 115
معني «ضلال» در قرآن كريم PAGEREF _Toc88483449 \h 116
تعابير قرآن دربارۀ نزول عذاب PAGEREF _Toc88483450 \h 117
تفسير آيۀ: كَأَن لَمْ يَغْنَوْا فِيهَا PAGEREF _Toc88483451 \h 118
تفسير آيۀ: وَ جَعَلْنَـٰهُمْ أَحَادِيثَ.. PAGEREF _Toc88483452 \h 118
اختصاصات قرآن؛ آيات قرآن، در تعبيراتش ادب خاصّي دارد. PAGEREF _Toc88483453 \h 119
تعابير قرآن، ارزشها و حقائق را آشكار ميسازد. PAGEREF _Toc88483454 \h 119
لفظ «جهل» در قرآن كريم (ت) PAGEREF _Toc88483455 \h 120
قرآن كتاب تربيت و ادب است PAGEREF _Toc88483456 \h 121
قرآن ناسزا و سبّ را جائز نميشمرد مگر به ظالمين PAGEREF _Toc88483457 \h 121
ظهور روح محبّت و وَداد در آيات قرآن كريم PAGEREF _Toc88483458 \h 123
حجّيّت سنّت، در قوّۀ حجّيّت قرآن است PAGEREF _Toc88483459 \h 123
بسياري از مسائل اصول و فروع، از ضمّ و ضميمۀ قرآن و سنّت تحصيل ميگردد. PAGEREF _Toc88483460 \h 124
مجموع قرآن و سنّت، «علّت فاعلي» را خدا، و موجودات را «مُعدّات» ميشمرد. PAGEREF _Toc88483461 \h 124
قرآن و سنّت مانند دو بال طائر، هر يك مُقوّي دگرند. PAGEREF _Toc88483462 \h 128
بيان أميرالمؤمنين عليه السّلام در لزوم تمسّك به قرآن PAGEREF _Toc88483463 \h 128
توصيۀ أميرالمؤمنين عليه السّلام به قرآن، ضمن وصيّت مفصّله PAGEREF _Toc88483464 \h 129
دعاي «صحيفۀ سجّاديّه» در لزوم تمسّك به قرآن PAGEREF _Toc88483465 \h 131
وجه تسميۀ ديوان حافظ به لسانُ الغيب (ت) PAGEREF _Toc88483466 \h 133
«تا بوَد وردت دعا و درس قرآن غم مخور»؛ مواردي كه در «ديوان حافظ» از قرآن نام برده شده است PAGEREF _Toc88483467 \h 133
بحث دوازدهم: غير قابل تغيير بودن و عموميّت قرآن مجيد
و تفسير آيۀ: وَ أُوحِيَ إِلَيَّ هَـٰذَا الْقُرْءَانُ لاِنذِرَكُم بِهِ وَ مَن بَلَغَ أَئِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَهِ ءَالِهَةً أُخْرَي' قُل لآ أَشْهَدُ قُلْ إِنَّمَا هُوَ إِلَـٰهٌ وَاحِدٌ وَ إِنَّنِي بَرِيٓءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ. PAGEREF _Toc88483468 \h 135
راه ثبوت قرآن، منحصر در «تواتر» است PAGEREF _Toc88483469 \h 136 قرآن با عبارات و ألفاظش، به تواتر ثابت است PAGEREF _Toc88483470 \h 136 جلالت و عظمت مقام أُبيّ بن كعب، از كُتّاب و قرّاء و مفسّرين قرآن از صحابه (ت) PAGEREF _Toc88483471 \h 137 امتناع ابن مسعود از تسليم كردن مصحف خود به عثمان براي سوزاندن PAGEREF _Toc88483472 \h 140 مصحف عثمان، از روي مصحف أميرالمؤمنين عليه السّلام است PAGEREF _Toc88483473 \h 142 بردن أميرالمؤمنين عليه السّلام مصحف خود را بر شتري به مسجد. PAGEREF _Toc88483474 \h 143 بيان أميرالمؤمنين عليه السّلام دربارۀ كيفيّت تعليم رسول الله صلّي الله عليه وآله قرآن را به آنحضرت (ت) PAGEREF _Toc88483475 \h 144 مصحف عثمان مورد امضاي ائمّه بوده و مقدار آن با مصحف أميرالمؤمنين مساوي است PAGEREF _Toc88483476 \h 146 أخباري كه دلالت بر تحريف قرآن دارد، به دليل عقلي از حجّيّت ساقط است (ت) PAGEREF _Toc88483477 \h 146 عدم جواز قرائت قرآن به قرائت غير متواتره PAGEREF _Toc88483478 \h 147 قرآني كه امروز به قرائت عاصم ميخوانند، همان قرائت أميرالمؤمنين است PAGEREF _Toc88483479 \h 148 قرائت عاصم بواسطۀ ابو عبدالرّحمن سلميّ به أميرالمؤمنين عليه السّلام ميرسد؛ و هر دو شيعهاند (ت) PAGEREF _Toc88483480 \h 148 قرائات سبعۀ متواتره PAGEREF _Toc88483481 \h 150 تقدّم شيعه در علم قرائت و تصنيف در آن (ت) PAGEREF _Toc88483482 \h 150 صاحب «جواهر» و آية الله خوئي، منكر تواتر قرائات سبعه هستند. PAGEREF _Toc88483483 \h 154 استدلال صاحب «جواهر» به روايات إنّ القُرءانَ نَزَلَ بِحَرفٍ واحدٍ عَلي نبيٍّ واحدٍ. PAGEREF _Toc88483484 \h 155 أدلّۀ آية الله خوئي بر ردّ تواتر قرائات PAGEREF _Toc88483485 \h 157 قرائات سبعه، از روي اجتهاد نيست و گفتار علاّمۀ طباطبائي دربارۀ استناد قرائات به سماع و روايت، نه به اجتهاد PAGEREF _Toc88483486 \h 157 پنج دليل بر ردّ قول به عدم تواتر قرائات سبعه PAGEREF _Toc88483487 \h 160 أساطين مذهب شيعه همچون علاّمۀ حلّيّ، قائل به تواتر قرائات سبعهاند. PAGEREF _Toc88483488 \h 160 شواهد و ادلّۀ انحصار طريق قرائت در سماع و روايت PAGEREF _Toc88483489 \h 161 مشخّصات قرائت عاصم در نقل و سماع PAGEREF _Toc88483490 \h 164 قرائت قرآن با قواعد عربي، بدون سماع، قرائت قرآن نيست PAGEREF _Toc88483491 \h 166 تواتر در قرّاء سبعه، از هر دو جانب متحقّق است PAGEREF _Toc88483492 \h 167 اتّفاق علماي شيعه و عامّه بر تواتر قرآن PAGEREF _Toc88483493 \h 169 مطالب «الاضواء» در ذكر بعضي از اشكالات وارده بر تواتر قرآن، و جواب آنها (ت) PAGEREF _Toc88483494 \h 169 مراد از «أحرُف سبعه» قرائات سبعه نيست PAGEREF _Toc88483495 \h 173 روايات القُرءانُ اُنزِلَ عَلي سَبعةِ أحرُفٍ، مردود است PAGEREF _Toc88483496 \h 176 مراد از «سبعة» عدد هفت نيست؛ كثرت در آحاد است PAGEREF _Toc88483497 \h 178 دربارۀ حديث اقْرَأ كَما يَقرَأُ النّاسُ... PAGEREF _Toc88483498 \h 178 «تنبيهات»؛ تنبيه اوّل: روايات متظافرۀ شيعه و عامّه كه بِسمِ اللَه، جزء سوره است PAGEREF _Toc88483499 \h 181 تنبيه دوّم: مُعوِّذتَين، دو سوره از قرآن ميباشند. PAGEREF _Toc88483500 \h 182 تنبيه سوّم: اقسام قرائات.. PAGEREF _Toc88483501 \h 183 تنبيه چهارم: قرائت مُدرَج PAGEREF _Toc88483502 \h 183 تنبيه پنجم: «مَلِكِ يَوْمِ الدِّينِ» اختيار است، نه «مَـٰلِكِ يَوْمِ الدِّينِ». PAGEREF _Toc88483503 \h 212 آية الله علاّمۀ طباطبائي و آية الله قاضي «مَلِكِ يَوْمِ الدِّينِ» ميخواندهاند. PAGEREF _Toc88483504 \h 214 قرائت اكثر قرّاء «مَلِك» است، و آن أنسب و أعمّ است PAGEREF _Toc88483505 \h 217 خطبۀ «نهج البلاغة» در نزول قرآن، و راهنمائي خير و شرّ PAGEREF _Toc88483506 \h 218 فقراتي از دعاي ختم قرآن در «صحيفۀ سجّاديّه»، و ترجمۀ آن PAGEREF _Toc88483507 \h 219 اُمّ ورقة دختر عبدالله بن حارث، جامع قرآن و شهيد بود. PAGEREF _Toc88483508 \h 222 حالات نفيسه خاتون، و تلاوتهاي قرآن وي PAGEREF _Toc88483509 \h 223 حالات رحلت و عشق او در وقت مرگ PAGEREF _Toc88483510 \h 226 قصائدي كه دربارۀ نفيسه خاتون سرودهاند. PAGEREF _Toc88483511 \h 228 حسن بن زيد بن حسن، و پدرش زيد بن حسن، مردودند. PAGEREF _Toc88483512 \h 230 معناي جامع قرآن بودن و در برداشتن آن PAGEREF _Toc88483513 \h 231 القُرءانُ هُدًي مِن الضَّلالَة PAGEREF _Toc88483514 \h 231
راه ثبوت قرآن، منحصر در «تواتر» است PAGEREF _Toc88483469 \h 136
قرآن با عبارات و ألفاظش، به تواتر ثابت است PAGEREF _Toc88483470 \h 136
جلالت و عظمت مقام أُبيّ بن كعب، از كُتّاب و قرّاء و مفسّرين قرآن از صحابه (ت) PAGEREF _Toc88483471 \h 137
امتناع ابن مسعود از تسليم كردن مصحف خود به عثمان براي سوزاندن PAGEREF _Toc88483472 \h 140
مصحف عثمان، از روي مصحف أميرالمؤمنين عليه السّلام است PAGEREF _Toc88483473 \h 142
بردن أميرالمؤمنين عليه السّلام مصحف خود را بر شتري به مسجد. PAGEREF _Toc88483474 \h 143
بيان أميرالمؤمنين عليه السّلام دربارۀ كيفيّت تعليم رسول الله صلّي الله عليه وآله قرآن را به آنحضرت (ت) PAGEREF _Toc88483475 \h 144
مصحف عثمان مورد امضاي ائمّه بوده و مقدار آن با مصحف أميرالمؤمنين مساوي است PAGEREF _Toc88483476 \h 146
أخباري كه دلالت بر تحريف قرآن دارد، به دليل عقلي از حجّيّت ساقط است (ت) PAGEREF _Toc88483477 \h 146
عدم جواز قرائت قرآن به قرائت غير متواتره PAGEREF _Toc88483478 \h 147
قرآني كه امروز به قرائت عاصم ميخوانند، همان قرائت أميرالمؤمنين است PAGEREF _Toc88483479 \h 148
قرائت عاصم بواسطۀ ابو عبدالرّحمن سلميّ به أميرالمؤمنين عليه السّلام ميرسد؛ و هر دو شيعهاند (ت) PAGEREF _Toc88483480 \h 148
قرائات سبعۀ متواتره PAGEREF _Toc88483481 \h 150
تقدّم شيعه در علم قرائت و تصنيف در آن (ت) PAGEREF _Toc88483482 \h 150
صاحب «جواهر» و آية الله خوئي، منكر تواتر قرائات سبعه هستند. PAGEREF _Toc88483483 \h 154
استدلال صاحب «جواهر» به روايات إنّ القُرءانَ نَزَلَ بِحَرفٍ واحدٍ عَلي نبيٍّ واحدٍ. PAGEREF _Toc88483484 \h 155
أدلّۀ آية الله خوئي بر ردّ تواتر قرائات PAGEREF _Toc88483485 \h 157
قرائات سبعه، از روي اجتهاد نيست و گفتار علاّمۀ طباطبائي دربارۀ استناد قرائات به سماع و روايت، نه به اجتهاد PAGEREF _Toc88483486 \h 157
پنج دليل بر ردّ قول به عدم تواتر قرائات سبعه PAGEREF _Toc88483487 \h 160
أساطين مذهب شيعه همچون علاّمۀ حلّيّ، قائل به تواتر قرائات سبعهاند. PAGEREF _Toc88483488 \h 160
شواهد و ادلّۀ انحصار طريق قرائت در سماع و روايت PAGEREF _Toc88483489 \h 161
مشخّصات قرائت عاصم در نقل و سماع PAGEREF _Toc88483490 \h 164
قرائت قرآن با قواعد عربي، بدون سماع، قرائت قرآن نيست PAGEREF _Toc88483491 \h 166
تواتر در قرّاء سبعه، از هر دو جانب متحقّق است PAGEREF _Toc88483492 \h 167
اتّفاق علماي شيعه و عامّه بر تواتر قرآن PAGEREF _Toc88483493 \h 169
مطالب «الاضواء» در ذكر بعضي از اشكالات وارده بر تواتر قرآن، و جواب آنها (ت) PAGEREF _Toc88483494 \h 169
مراد از «أحرُف سبعه» قرائات سبعه نيست PAGEREF _Toc88483495 \h 173
روايات القُرءانُ اُنزِلَ عَلي سَبعةِ أحرُفٍ، مردود است PAGEREF _Toc88483496 \h 176
مراد از «سبعة» عدد هفت نيست؛ كثرت در آحاد است PAGEREF _Toc88483497 \h 178
دربارۀ حديث اقْرَأ كَما يَقرَأُ النّاسُ... PAGEREF _Toc88483498 \h 178
«تنبيهات»؛ تنبيه اوّل: روايات متظافرۀ شيعه و عامّه كه بِسمِ اللَه، جزء سوره است PAGEREF _Toc88483499 \h 181
تنبيه دوّم: مُعوِّذتَين، دو سوره از قرآن ميباشند. PAGEREF _Toc88483500 \h 182
تنبيه سوّم: اقسام قرائات.. PAGEREF _Toc88483501 \h 183
تنبيه چهارم: قرائت مُدرَج PAGEREF _Toc88483502 \h 183
تنبيه پنجم: «مَلِكِ يَوْمِ الدِّينِ» اختيار است، نه «مَـٰلِكِ يَوْمِ الدِّينِ». PAGEREF _Toc88483503 \h 212
آية الله علاّمۀ طباطبائي و آية الله قاضي «مَلِكِ يَوْمِ الدِّينِ» ميخواندهاند. PAGEREF _Toc88483504 \h 214
قرائت اكثر قرّاء «مَلِك» است، و آن أنسب و أعمّ است PAGEREF _Toc88483505 \h 217
خطبۀ «نهج البلاغة» در نزول قرآن، و راهنمائي خير و شرّ PAGEREF _Toc88483506 \h 218
فقراتي از دعاي ختم قرآن در «صحيفۀ سجّاديّه»، و ترجمۀ آن PAGEREF _Toc88483507 \h 219
اُمّ ورقة دختر عبدالله بن حارث، جامع قرآن و شهيد بود. PAGEREF _Toc88483508 \h 222
حالات نفيسه خاتون، و تلاوتهاي قرآن وي PAGEREF _Toc88483509 \h 223
حالات رحلت و عشق او در وقت مرگ PAGEREF _Toc88483510 \h 226
قصائدي كه دربارۀ نفيسه خاتون سرودهاند. PAGEREF _Toc88483511 \h 228
حسن بن زيد بن حسن، و پدرش زيد بن حسن، مردودند. PAGEREF _Toc88483512 \h 230
معناي جامع قرآن بودن و در برداشتن آن PAGEREF _Toc88483513 \h 231
القُرءانُ هُدًي مِن الضَّلالَة PAGEREF _Toc88483514 \h 231