پاسخ دهنده: حضرت آية اللـه حاج سيد محمد محسن حسيني طهراني
کد:49036/1740تاریخ پاسخ: 12/11/1390 12:00:00 ق.ظ گروه: مسائل پزشکی

تشریح جسدانسان

سؤال: سوالات زیر مجموعه ای از سوالات فقهی پزشكان است كه در سمينار ديدگاههاي اسلام در پزشكي مشهد مطرح گرديده است. با توجه به حساسیت مسائل پزشكی و مبتلابه بودن آنها پاسخ روشن جنابعالي می تواند راهگشای بسیاری از مشكلات باشد. سؤالات احكام مربوط به تشریح جسد 1) در مورد آموزش در صورت عدم دستیابي، مشكلات تهیه و گراني اجساد غیر مسلمان، آیا مي‏توان از جسد مرده مسلمان براي آموزش دانشجویان استفاده كرد؟ 2) در صورت لزوم براي تشریح قطعه اي از بدن (مثلاً استخوان گیجگاهي) براي دستیاران تخصصي آیا این مسئله امكان‏پذیر است. 3) در صورت مجوز تشریح بند 1 و 2 آیا دیه تعلق مي‏گیرد؟ به چه كسي؟ دولت، تشریح كننده... 4) با توجه به توسعه شهرها و تخریب قبرستانهاي قدیمي آیا میتوان از استخوانهاي مكشوفه، در امر آموزش استفاده كرد؟ 5) حكم استفاده از جسد مسلمان جهت تشریح با وصیت قبلي متوفي مبني بر این امر چه میباشد؟ 6) حكم تشریح و رؤیت دستگاه تناسلي مردان و زنان متوفي براي دانشجویان همگن و ناهمگن چگونه است؟ (با توجه به اهمیت آموزش براي دانشجویان). 7) آیا میتوان براي تشخیص جرم واقع شده در مرگهاي مشكوك اقدام به كالبد گشائي كرد؟ آیا رضایت متولیان متوفي شرط است؟ (در عرف بین المللي این مجوز وجود دارد) 8) آیا براي پیشرفت علم پزشكي میتوان اقدام به كالبد گشائي نمود؟ (لازم بتذكر است كه كالبد گشایي در جوامع پزشكي بعنوان یك تأیید نهائي براي تشخیص و غني كردن تجارب درماني براي استفاده در موارد بیماران آتي با بیماري‏هاي مشابه ضروري است). 9) آیا تشریح جسد جنین كامل انسان از نظر حكم تشریح متفاوت است؟ (براي كار تحقیقي و علمي...) 10) سؤال قبلي در مورد جنین با سن قبل از ولوج روح چگونه است؟ (براي كار تحقیقي و علمي...) 11) نگهداري جنین مرده در شیشه براي نشان دادن به دانشجویان چه حكمي دارد؟ و همچنین در مورد قطعات یا اعضاء اجسادي كه تشریح شده اند؟

پاسخ:

هوالعلیم.
1ـ فقط در صورت عدم دستیابی می‌توان. گرانی نمی‌تواند مجوّز برای تشریح مسلمان باشد.
2ـ در صورت حذاقت دستیار مانعی ندارد.
3ـ دیه به کسی تعلق نمی‌گیرد.
4ـ بلی.
5ـ وصیت کننده هیچ تکلیفی را نفیاً و اثباتاً ایجاب نمی‌کند.
6ـ اشکالی ندارد.
7ـ اشکالی ندارد.
8ـ در صورت عدم کالبد  غیر مسلمان ایرادی ندارد.
9ـ تفاوتی ندارد.
10ـ در صورت لزوم ایرادی ندارد.
11ـ ایرادی ندارد.